ภาษาท้องถิ่นโอกินาว่า หรือ うちなーぐち "อุจินากุจิ" เป็นที่พูดกันในบริเวณหมู่เกาะริวกิว ซึ่งตั้งอยู่ทางตอนตะวันตกเฉียงใต้ของประเทศญี่ปุ่น ในอดีตเคยปกครองตนเองเป็นอาณาจักรริวกิว ปัจจุบันนี้กลายเป็นส่วนหนึ่งของจังหวัด Okinawa ประเทศญี่ปุ่น ภาษา"อุจินากุจิ" เป็นภาษาหนึ่งในกลุ่มภาษาริวกิว ซึ่งแตกแขนงได้เป็นอีกหลายภาษาย่อย ๆ ตามลักษณะภูมิประเทศที่เป็นหมู่เกาะของOkinawa
■ความแตกต่างจากภาษาญี่ปุ่น
ภาษาท้องถิ่นโอกินาว่า うちなーぐち "อุจินากุจิ" เป็นภาษาตระกูลเดียวกับภาษาญี่ปุ่น ภาษาญี่ปุ่น 日本語 (นิฮงโกะ) คือภาษาที่พูดกันในประเทศญี่ปุ่นทั้ง 4 เกาะหลักและหมู่เกาะย่อย ๆ รวมไปถึงบนเกาะโอกินาว่าในปัจจุบัน คำว่าภาษาญี่ปุ่น 日本語 (นิฮงโกะ) ในภาษาโอกินาว่าจะเรียกว่า 大和口 (ยามาโตะกุจิ) หรือ ภาษาของยามาโตะ ภาษาท้องถิ่นโอกินาว่านั้น มีความแตกต่างกับภาษาญี่ปุ่นในเกาะหลักเป็นอย่างมาก อย่างไรก็ดี เนื่องด้วยปัจจุบันโอกินาว่าเป็นส่วนหนึ่งของประเทศญี่ปุ่น และเคยมีคำสั่งของรัฐบาลญี่ปุ่นไม่ให้พูดภาษาท้องถิ่นโอกินาว่าและให้พูดภาษาญี่ปุ่นแทนในช่วงสงครามโลก ส่งผลให้ปัจจุบันเหลือผู้พูดภาษาท้องถิ่นโอกินาว่าได้เพียงจำนวนไม่มาก และในปี 2009 องค์การ UNESCO ได้จัดให้ภาษาท้องถิ่นโอกินาว่าเป็นภาษาใกล้สาบสูญ (endangered languages) ปัจจุบันในเกาะโอกินาว่าประเทศญี่ปุ่น ประชาชนบนเกาะใช้ภาษาญี่ปุ่นในการสื่อสารแทนแล้ว แต่ยังคงเหลือสำเนียงและคำศัพท์บางคำที่ยังได้รับอิทธิพลมาจากภาษาท้องถิ่นโอกินาว่าดั้งเดิมอยู่
บทความแนะนำ
■แบบฉบับของภาษาท้องถิ่นโอกินาว่า
ภาษาท้องถิ่นโอกินาว่า หรือ うちなーぐち "อุจินากุจิ" จะมีลักษณะที่ขยายส่วนท้ายของคำและให้ความรู้สึกผ่อนคลายและสงบหลายคนอาจรู้สึกว่าน่ารักดี แม้ว่าคุณจะพูดว่า "ภาษาท้องถิ่นโอกินาว่า" แต่ภาษาท้องถิ่นก็แตกต่างกันไปตามภูมิภาคและสามารถแบ่งออกเป็นสองเกาะได้คร่าวๆ ดังนี้
◆ทางเหนือ Okinawa [ภาษาท้องถิ่น คุนิงามิ] : น้ำเสียงและสำเนียงเป็นลักษณะเสียงที่เล็กๆ เวลาพูด 「はひふへほ」"ฮาฮิฮุเฮะโฮะ" จะกลายเป็น 「ぱぴぷぺぽ」"ปาปิปุเปะโปะ"
◆ตอนกลางและตอนใต้ Okinawa [ภาษาท้องถิ่นโอกินาวา]: รอบ ๆ เมืองนาฮาทางตอนกลางและตอนใต้ของเกาะหลักOkinawa จะใช้ "ภาษาท้องถิ่นโอกินาว่า".
นอกจากนี้ยังมีการใช้น้ำเสียงและสำเนียงที่เป็นเอกลักษณ์บนเกาะอยู่ไกลออกไปเช่น มิยาโกจิมะ และ อิชิกากิจิมะ และดูเหมือนว่าภาษาท้องถิ่นจะแตกต่างกันมากจนผู้คนบนเกาะหลักไม่สามารถพูดคุยได้รู้เรื่องเวลาที่พวกเขาเดินทางไปที่เกาะนั้นๆ
■ภาษาท้องถิ่นโอกินาว่าน่ารู้
はいさい、はいたい หมายความว่า "สวัสดี" โดยผู้ชายจะพูดว่า はいさい "ไฮไซ" ส่วนผู้หญิงจะพูดว่า はいたい "ไฮไต" ซึ่งจะให้ความรู้สึกนุ่มนวลกว่า สามารถใช้คำนี้ได้ทุกเวลาตั้งแต่เช้าถึงเย็น แค่ตอนพูดอย่าจำผิดก็พอ
めんそーれ "เมงโซเระ" ซึ่งมักจะได้ยินในร้านค้าในโอกินาว่าเป็นภาษาถิ่นที่ใช้หมายถึง "ยินดีต้อนรับ" แน่นอนว่ายังสามารถใช้เพื่อหมายถึง "ยินดีต้อนรับ" เมื่อมีเพื่อนมาที่บ้านของคุณ
にふぇーでーびる "นิเฟเดบิรุ" หมายถึง "ขอบคุณ" เมื่อคุณต้องการแสดงความขอบคุณอย่างสุภาพ
และเมื่อคุณต้องการแสดงความ "ขอบคุณ" ช่วงเวลาที่ผ่านมา ควรพูดว่า にふぇーでーびたん "นิเฟเดบิตัน"
でーじ "เดจิ"・しに "ชินิ" ถ้าเป็นภาษากลางก็คือคำว่า とても ซึ่งมีความหมายว่า มาก หรือใช้ しに "ชินิ" เพื่อแสดงระดับที่สูงขึ้น แสดงความรู้สึกที่สุด ตัวอย่างการใช้งาน：でーじ おいしい เดจิโออิชี่ แปลว่า อร่อยมาก ถ้าอัพเลเวลอีกขั้นก็ใช้ しに おいしい ชินิโออิชี่ อร่อยที่สุด
なんくるないさ "นันคุรุไนซา"หลายคนน่าจะรู้จักคำนี้ในภาษาท้องถิ่นโอกินาว่า คำนี้มีความหมายเชิงบวกว่า "เดี๋ยวทุกอย่างก็จะดีเอง" และคนในท้องถิ่นมักพูดสั้นๆและใช้เป็นแค่ なんくる"นันคุรุ"
■ชื่ออาหารสไตล์โอกินาว่า
チャンプルー “จัมปุรุ” คำทั่วไปสำหรับเรียกอาหารผัดที่มีส่วนผสมของผักและเนื้อหมู “จัมปุรุ” มีหลายประเภทเช่น มะระ ผัก และเต้าหู้
ジューシー “จูชี่” ไม่ได้หมายถึงน้ำผลไม้แบบจูซซี่ แต่เป็นข้าวสวยสไตล์โอกินาว่า
てびち “เทบิจิ” กีบเท้าหมู ชาวโอกินาว่าถือว่าเป็นอาหารเสริมความงามที่มีคอลลาเจนจำนวนมากที่หั่นเป็นชิ้นพอดีคำ
ぐるくん “คุรุคุง” ฟังแล้วงงว่าอาหารอะไรกัน พอสั่งมาแล้วเป็นปลาทาคาซาโกะประจำจังหวัดโอกินาว่า ทอดกินได้กรอบถึงกระดูกเลยทีเดียว
うっちん “อุจจิน” มันคือขมิ้น นอกจาก "Sanpincha" (ชามะลิ) ที่ตู้จำหน่ายแล้ว "Uchincha" ก็เป็นเครื่องดื่มประจำจังหวัดยอดนิยม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารจากขมิ้นยังเป็นที่นิยมในร้านสะดวกซื้อและร้านขายยาเนื่องจากมีการกล่าวกันว่ามีประสิทธิภาพในการต่อต้านอาการเมาค้าง
■วิธีอ่านชื่อสถานที่ของโอกินาว่าเป็นเอกลักษณ์
มีชื่อสถานที่มากมายในโอกินาว่าที่อ่านยากมาก! โดยเฉพาะอย่างยิ่งทางตอนใต้ของเกาะหลักและมีชื่อเสียงเช่น「北谷（ちゃたん）」 อ่านว่า "จาตัน" 「中城（なかぐすく）」อ่านว่า "นากากุสุคุ" และ 「南風原（はえばる）」อ่านว่า "เฮบารุ" คือเทียบกับการอ่านคันจิในภาษาญี่ปุ่นปกติไม่ได้เลย บอกตรงๆว่าเวลาถามทางอ่านชื่อตามคันจิในภาษาญี่ปุ่นแล้ว คุยกับคนท้องถิ่นไม่เข้าใจเลยจริงๆ
Okinawa เกาะทางตะวันตกเฉียงใต้ของประเทศญี่ปุ่น มีภาษาและวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์แตกต่างจากญี่ปุ่นเกาะหลัก เป็นอีกหนึ่งจังหวัดที่คนไทยเราก็นิยมไปท่องเที่ยวกัน การเรียนภาษาท้องถิ่นโอกินาว่า หรือ うちなーぐち "อุจินากุจิ" ก่อนมาเที่ยว Okinawa อาจจะทำให้ทริปนี้สนุกมากขึ้นก็ได้ ใครจะรู้
