ประเทศญี่ปุ่นเป็นอีกประเทศยอดนิยมที่คนไทยมักจะหาโอกาสไปท่องเที่ยวอยู่บ่อยๆ เพราะมีทั้งวัฒนธรรมและธรรมชาติที่สวยงาม แหล่งช้อปปิงขนาดใหญ่ และยังมีวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์มากอีกด้วย วันนี้เราจะมาเรียนรู้วัฒนธรรมญี่ปุ่นเพื่อเตรียมความพร้อม สำหรับการมาเยือนในครั้งหน้า
■ ตรงต่อเวลา
วัฒนธรรมญี่ปุ่นให้ความสำคัญกับเวลามาก ไม่ว่าจะทั้งเรื่องการเดินทาง รถไฟ รถบัส ก็จะมาถึงตรงเวลาเสมอ จึงสามารถบริหารเวลาในการเดินทางได้สบายใจ หรือถ้ามีนัดกับชาวญี่ปุ่นแล้วละก็อย่าเลทเป็นอันขาดเพราะจะถือว่าเป็นการเสียมารยาทและไม่ให้เกียรติ ถ้าเป็นไปได้ควรไปถึงที่นัดหมายก่อนเวลาประมาณ 5-10 นาที ซึ่งบางทีคุณอาจจะเจอคนที่นัดไว้รออยู่แล้วก็ได้
บทความแนะนำ
■ ลัดคิว ผิดกฏหมายญี่ปุ่น
การเข้าคิวเป็นเรื่องปกติมากสำหรับวัฒนธรรมญี่ปุ่น ซึ่งสามารถเห็นได้ทั่วไปทั้งต่อคิวรอขึ้นรถประจำทาง คิวเข้าห้องน้ำ คิวร้านอาหาร คิวซื้อของ ฯลฯ ไม่ว่าจะต้องรอนานเป็นชั่วโมงๆคนญี่ปุ่นก็ต้องต่อคิว ถ้าได้มีโอกาสไปเยือนญี่ปุ่นหล่ะก็ อย่าคิดที่จะแซงคิวเชียวนะเพราะการแซงคิวในญี่ปุ่นถือว่าทำผิดกฎหมายเลยหล่ะ
■ การใช้โทรศัพท์
ในวัฒนธรรมญี่ปุ่นห้ามคุยโทรศัพท์ในรถไฟหรือรถเมล์นะคะ แต่ถ้าหากว่าจำเป็นจริงๆ ให้พูดสั้นๆ เบาที่สุดและรีบวางสาย เพื่อไม่ให้เป็นการรบกวนคนรอบข้างค่ะ หากอยู่บนรถไฟอาจไปคุยที่ตรงข้อต่อขบวนหรือจุดที่จัดไว้ให้ได้ (แต่ถ้ารถไฟคนแน่นคงยาก) ที่สำคัญอย่าลืมปิดเสียงโทรศัพท์ระหว่างการโดยสารรถไฟหรือรถเมล์นะคะ และหลีกเลี่ยงการพูดคุยเสียงดังในที่รถไฟหรือรถเมล์ด้วยนะ
■ บันไดเลื่อน
การขึ้นบันไดเลื่อนตามวัฒนธรรมญี่ปุ่นจะยืนชิดซ้ายหรือชิดขวาไปแล้วแต่ธรรมเนียมปฏิบัติในแต่ละท้องถิ่นค่ะ และจะไม่ยืนอยู่ตรงกลางบันไดนะคะ เพราะถือเป็นการเกะกะผู้อื่นที่เร่งรีบ เพราะงั้นถ้าไปเที่ยวญี่ปุ่นแล้วต้องใช้บันไดเลื่อน แนะนำว่าที่โตเกียวจะยืนชิดซ้าย เลนทางขวาสำหรับคนที่จะเดินขึ้นค่ะ ส่วนโอซาก้าจะสลับกัน โอซาก้าจะยืนชิดขวา เลนทางซ้ายสำหรับคนที่เร่งรีบจะเดินขึ้นค่ะ
■ ระวัง! การใช้ตะเกียบ
ห้ามปักตะเกียบลงในแนวดิ่งไปกลางถ้วยข้าวเด็ดขาด เค้าถือมาก เพราะมันคล้ายกับการปักธูปไหว้ศพ และห้ามส่งอาหารจากตะเกียบสู่ตะเกียบ เพราะว่าคนญี่ปุ่นจะใช้ตะเกียบคีบกระดูกที่เผา แล้วส่งต่อๆ กันตอนทำพิธีเก็บกระดูกเท่านั้น ดังนั้นถ้าต้องการจะตักอาหารให้กัน ก็ควรคีบแล้ววางไว้ในจานของเพื่อนไปเลย และเวลาคีบอาหาร ควรใช้ตะเกียบกลาง หรือถ้าไม่มีเตรียมไว้ให้ ก็ให้ใช้ปลายอีกด้านของตะเกียบตัวเอง คีบอาหารจากจานรวมมาใส่จานของตนเอง
■ ทิชชู่ในห้องน้ำ
วัฒนธรรมญี่ปุ่นนั้น เวลาเข้าห้องน่้ำเสร็จสามารถทิ้งกระดาษทิชชู่ลงในชักโครกได้เลยเพราะที่ญี่ปุ่นนั้นกระดาษทิชชู่ที่ใช้ในห้องน้ำจะเป็นกระดาษที่ทำให้เปื่อยยุ่ยได้ง่าย ดังนั้นที่ญี่ปุ่นเขาจึงสามารถทิ้งกระดาษทิชชู่สำหรับใช้ในห้องน้ำลงในชักโครกได้โดยไม่ทำให้ชักโครกอุดตัน แต่เค้าไม่เอามาใช้บนโต๊ะอาหารกันนะ ตรงนี้ต้องระวังด้วย
■ การใช้ลิฟต์
การเข้าลิฟต์คนแรกเป็นมารยาทที่ต้องกดเปิด-ปิดลิฟต์ให้ผู้โดยสารคนอื่นๆ เข้ามาในลิฟต์ และกดให้คนอื่นๆ ออกจากลิฟต์ไปก่อน หากไปที่ชั้นเดียวกัน เรื่องนี้ไม่มีเรื่องเพศเข้ามาเกี่ยวเป็นมารยาทที่คนญี่ปุ่นทำกันเป็นปกติ ให้นึกไว้เสมอว่าหากคุณเป็นคนแรกที่เข้าลิฟต์ที่ญี่ปุ่นล่ะก็ คุณคือคนที่ต้องกดปิด-เปิดประตูลิฟต์ให้คนอื่นตามวัฒนธรรมญี่ปุ่นนั่นเอง
■ การชมซากุระ
การไปชมซากุระที่สำคัญมากๆและวัฒนธรรมญี่ปุ่นเค้าซีเรียสมากๆคือ“ดูแต่ตามืออย่าต้อง” การไปเยี่ยมชมซากุระคือห้ามแตะต้องต้นซากุระโดยเด็ดขาด เพราะการที่นักท่องเที่ยวมากมายต่างคนต่างจับหรือเด็ดดอกซากุระนั้น อาจเป็นสาเหตุให้ต้นซากุระบอบช้ำและอาจจะเฉาตายได้
■ อาบน้ำรวม
สำหรับวัฒนธรรมญี่ปุ่นการอาบน้ำรวมไม่ว่าจะเป็นออนเซ็นหรือเซนโต(โรงอาบน้ำ) ต้องถอดเสื้อผ้าทั้งหมด ห้ามใส่เสื้อผ้าหรือห่อผ้าเช็ดตัวลงไปในน้ำ การเข้าไปใช้บริการอาบน้ำรวม เค้าจะมีผ้าให้ 2 ผืนคือผืนใหญ่เอาไว้สำหรับเช็ดตัวหลังจากขึ้นมาจากน้ำ ส่วนผ้าผืนเล็กสามารถเอาเข้าไปด้วยได้ แต่ห้ามจุ่มลงในน้ำ ให้วางบนหัวหรือขอบบ่อน้ำร้อน และก่อนลงแช่ต้องอาบน้ำสระผมให้สะอาดก่อน เพราะคนญี่ปุ่นถือเรื่องความสะอาดเป็นสำคัญ หากใครมีรอยสักแล้วจะเข้าไปอาบน้ำรวม อย่าลืมเช็คดีๆ ว่าออนเซ็นแห่งนั้น เขาห้ามคนมีรอยสักเข้าใช้หรือเปล่า
■ ของหายได้คืน
ถ้าทำของหายหรือลืมไว้ที่ไหนซักแห่งในญี่ปุ่น ให้คิดทบทวนดีๆ ว่าน่าจะลืมหรือทำตกไว้ตรงไหน แล้วไปตามหาที่ๆคิดว่าน่าจะลืมหรือทำตกไว้ ไม่งั้นก็ติดต่อแจ้งกับเจ้าหน้าที่ในเขตนั้นได้ รับรองว่าของที่หายไป มีสิทธิ์ได้คืนแน่นอน เพราะจิตสำนึกที่ถูกปลูกฝังมาของผู้คนในวัฒนธรรมญี่ปุ่นนั้น คนญี่ปุ่นไม่เอาของคนอื่นที่เก็บได้มาเป็นของตัวเอง ผู้เขียนเคยลืมมือถือ กล้องวิดีโอ กระเป๋าสตางค์ พอลองโทรเข้ามือถือติดแต่ไม่มีคนรับสาย พอตระเวนไปตามที่ต่างๆ สุดท้ายแล้วเจออยู่ที่ร้านที่ไปมาเมื่อคืน ได้ทุกอย่างคืนครบพร้อมทั้งแบตมือถือที่ทางร้านชาร์จให้จนเต็ม น่ารักมาก
สรุปคือวัฒนธรรมญี่ปุ่นมีชื่อเสียงในเรื่องความสุภาพและมีเอกลักษณ์ ชาวต่างชาติทุกคนที่มาที่นี่ก็ควรศึกษาวัฒนธรรมและมารยาททางสังคมของญี่ปุ่น และที่กล่าวมาข้างต้นคือรายการสิ่งควรทำและสิ่งที่ห้ามทำของญี่ปุ่นสำหรับทุกคนที่จะมาเยือนญี่ปุ่น
