ญี่ปุ่นมีสี่ฤดูกาลที่แตกต่างกันมาก ฤดูใบไม้ผลิ ฤดูร้อน ฤดูใบไม้ร่วง และฤดูหนาว แต่ละฤดูกาลมีลักษณะพิเศษหยั่งรากลึกในวิถีชีวิตของคนญี่ปุ่น ไม่ว่าจะเกี่ยวข้องกับกิจกรรม ประเพณี หรืออาหาร สภาพภูมิอากาศที่โดดเด่นของฤดูกาลทั้งสี่ของญี่ปุ่นยังหมายความว่ามีอาหารบางชนิดที่สามารถลิ้มรสได้ในระยะเวลาอันสั้นเท่านั้น เมื่อฤดูกาลในญี่ปุ่นเปลี่ยนไป ภูมิทัศน์และอาหารก็เปลี่ยนไปเช่นกัน บทความนี้ขอนำเสนออาหารตามฤดูกาลที่คุณควรมาลองเมื่อมาญี่ปุ่น
■ ฤดูใบไม้ผลิ
ฤดูใบไม้ผลิเป็นจุดเริ่มต้นของการเริ่มต้นใหม่ นั่นคือจุดเริ่มต้นของปีการศึกษาและธุรกิจใหม่ และดอกไม้ก็เบ่งบาน ฤดูใบไม้ผลิของญี่ปุ่นอากาศอบอุ่น ดอกซากุระสีชมพูบานสะพรั่ง และมีเทศกาลชมดอกไม้ที่เรียกว่าฮานามิ เป็นเรื่องปกติที่จะนำอาหารมาที่เพื่อปิกนิกใต้ต้นซากุระสีชมพูที่สวยงาม ผู้คนสามารถเตรียมกล่องเบนโตะมาเองหรือเลือกซื้อเบนโตะที่สวยงามซึ่งปรุงด้วยส่วนผสมตามฤดูกาล และในฤดูใบไม้ผลิมักจะรวมถึงผักต่างๆ เช่น หน่อไม้ ดอกเรปซีด กะหล่ำดอก กะหล่ำปลีในฤดูใบไม้ผลิ และหัวหอมสด อาซาริโกฮัง (ข้าวหน้าหอยอาซาริ) เป็นข้าวกล่องเบนโตะทั่วไปในฤดูใบไม้ผลิ สำหรับของหวาน ธีมสตรอเบอร์รี่หรือซากุระเป็นที่นิยมอย่างมาก อ่านเพิ่มเติมได้ที่บทความ อาหารประจำฤดูใบไม้ผลิของญี่ปุ่น
บทความแนะนำ
■ ฤดูร้อน
ฤดูร้อนของญี่ปุ่นขึ้นชื่อเรื่องอุณหภูมิที่ร้อนระอุ มีการจัดเทศการมากมายเช่น เทศกาลดอกไม้ไฟหลากสีสัน ผู้คนแต่งกายด้วยชุดยูกาตะ และออกไปเที่ยวเทศกาลในท้องถิ่นเพื่อเพลิดเพลินกับบรรยากาศหน้าร้อนและอาหารอร่อยที่เสิร์ฟที่ยะไต (แผงขายของ) หลังจากฤดูฝนในเดือนมิถุนายน อุณหภูมิจะสูงขึ้นและความร้อนชื้นทำให้ผู้คนต่างโหยหาอาหารที่สดชื่น โซเมนเป็นหนึ่งในนั้น: โซเมงจะเสิร์ฟบะหมี่เส้นบางๆ แบบเย็นและจุ่มในซอสจิ้มที่โรยด้วยกระเทียม หอมและขิง อีกจานยอดนิยมคือ Hiyashi Chuka (冷やし中華) หรือราเมนเย็นที่เสิร์ฟบะหมี่เย็นกับผักนานาชนิด อุนางิหรือปลาไหลเสิร์ฟมีตลอดทั้งปี แต่ปลาไหลย่างจะอร่อยเป็นพิเศษในฤดูร้อน แตงโมเป็นของหวานที่ดีที่สุดในการดับกระหาย และคากิโกริ かき氷 (น้ำแข็งใสที่ราดด้วยน้ำเชื่อมปรุงแต่ง) เป็นที่นิยมอย่างมากในฤดูร้อน
■ ฤดูใบไม้ร่วง
ฤดูใบไม้ร่วงอาจเป็นฤดูที่สบายที่สุดในญี่ปุ่น โดยมีลมที่สดชื่นและแสงแดดที่สดใส ต้อนรับการพักผ่อนหลังจากฤดูร้อนที่ร้อนระอุ คุณสามารถเพลิดเพลินกับใบไม้เปลี่ยนสีได้โดยการเดินระยะไกลหรือเดินป่าในธรรมชาติเพื่อชมเฉดสีที่สวยงาม ซึ่งเป็นกิจกรรมที่เรียกว่าโมมิจิการิ โดยพกเบนโตะที่เต็มไปด้วยอาหารตามฤดูกาล ส่วนผสมบางอย่างที่เกี่ยวข้องกับฤดูใบไม้ร่วง ได้แก่ คุริ (เกาลัด) ซึ่งสามารถปรุงในข้าวหรือใช้เพื่อเติมเค้กและขนมหวาน และปลาที่เรียกว่า ซันมะ หรือปลาแปซิฟิก โดยปกติแล้วจะย่างเกลือ และจะมีรสชาติที่ดีเป็นพิเศษเมื่อเสิร์ฟพร้อมกับหัวไชเท้าขูด เห็ดมัตสึทาเกะเป็นที่ต้องการและมีราคาแพงมาก และเป็นอาหารอันโอชะอีกอย่างในฤดูใบไม้ร่วง อ่านเพิ่มเติมได้ที่บทความ อาหารญี่ปุ่นประจำฤดูใบไม้ร่วง
■ ฤดูหนาว
ในที่สุดฤดูหนาวก็มาถึงด้วยอุณหภูมิที่เย็นและมีหิมะปกคลุมในบางพื้นที่ของญี่ปุ่น ผู้คนมักชอบอยู่ในบ้านที่แสนสบายและใช้ชีวิตแบบเรียบง่ายเพื่อหลีกเลี่ยงอากาศหนาว ปกติครอบครัวจะรวมตัวกันรอบๆ โคทัตสึ ซึ่งเป็นโต๊ะเตี้ยที่มีมีเครื่องทำความร้อนอยู่ข้างใต้และคลุมด้วยผ้าห่มเพื่อให้ความอบอุ่น ในฤดูหนาว มักจะรับประทานอาหารนาเบะ (หม้อไฟ) เนื่องจากสามารถรับประทานร่วมกันได้ในบรรยากาศที่สนุกสนาน แทบทุกส่วนผสมสามารถนำมาใช้ในนาเบะได้ เช่น ผัก เนื้อสัตว์ และอาหารทะเล ทำให้เป็นอาหารที่ทำได้ง่ายและสะดวก โอเด้งเป็นอาหารหม้อไฟยอดนิยมอีกจานหนึ่ง และประกอบด้วยส่วนผสมหลายอย่าง เช่น ไข่ต้ม ไดกง คอนเนียคุ และเค้กปลาที่เคี่ยวในน้ำซุปไฟอ่อนๆ โอเด้งมีจำหน่ายที่ร้านสะดวกซื้อทั่วประเทศ ปลาบุรีหรือปลาหางเหลืองเป็นปลาชนิดหนึ่งที่สามารถปรุงแบบเทอริยากิหรือตุ๋นได้ วิธีหนึ่งที่นิยมในการเสิร์ฟคือใส่หัวไชเท้าเคี่ยว และไม่มีอะไรดีไปกว่ารสหวานอมเปรี้ยวของมิคัง ซึ่งมักเรียกกันว่าส้มแมนดารินเป็นอาหารว่างตบท้ายมื้ออาหาร
ชาวญี่ปุ่นจำนวนมากปรุงอาหารโดยใช้อาหารตามฤดูกาล ซึ่งเป็นอาหารที่ดีที่สุดและสดใหม่ที่สุดในช่วงนั้น ในร้านอาหารญี่ปุ่นที่เสิร์ฟอาหารชั้นสูงที่เรียกว่าไคเซกิ เชฟจะเตรียมอาหารที่พิเศษและให้ความรู้สึกตามฤดูกาลอย่างพิถีพิถัน การนำรสชาติที่เป็นธรรมชาติของส่วนผสมออกมาเป็นส่วนสำคัญของอาหารสไตล์นี้ ร้านขายขนมแบบดั้งเดิมยังทำขนมตามฤดูกาล ทำให้เกิดผลงานศิลปะที่ละเอียดอ่อนซึ่งแสดงถึงความงามของธรรมชาติ สุดท้ายนี้ในร้านกาแฟและร้านสะดวกซื้อหลายแห่งทั่วประเทศ ก็มีการเสนอขนมหวานหรือของว่างในช่วงเวลาจำกัดเท่านั้น
