"อาหารญี่ปุ่น" เป็นหนึ่งในวัฒนธรรมของญี่ปุ่น ได้รับการพัฒนาตามวัฒนธรรมและสภาพอากาศของแต่ละท้องถิ่นสืบเนื่องกันมาตั้งแต่สมัยโบราณ รู้หรือไม่ว่าในปี 2013 วัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่นแบบดั้งเดิมได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ขององค์การยูเนสโก บทความนี้จะแนะนำความเป็นมาและประเภทของอาหารญี่ปุ่นซึ่งเป็นวัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่นดั้งเดิมและมารยาทในการทานอาหารญี่ปุ่นมานำเสนอ บทความนี้ก็น่าจะเป็นประโยชน์มากหากคุณเป็นคนที่สนใจวัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่น
■ "อาหารญี่ปุ่น" คืออะไร?
ในญี่ปุ่นซึ่งมีสี่ฤดูกาล มีอาหารญี่ปุ่นตามฤดูกาลมากมายที่ใช้วัตถุดิบตามฤดูกาลและคนญี่ปุ่นมักให้คุณค่ากับรสชาติดั้งเดิมของอาหาร อาหารญี่ปุ่นเป็นวัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่นที่ได้รับความนิยมมาตั้งแต่สมัยโบราณ ตามสภาพอากาศของแต่ละภูมิภาค สามารถอ่านเพิ่มเติมได้ที่บทความ อาหารประจำฤดูกาลของคนญี่ปุ่น และในปี 2013 วัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่นแบบดั้งเดิมได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ขององค์การยูเนสโก ด้วยเหตุนี้จึงทำให้อาหารญี่ปุ่นได้รับความนิยมในต่างประเทศมากขึ้น
บทความแนะนำ
■ ลักษณะของอาหารญี่ปุ่น
ลักษณะเด่นๆของวัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่นมีดังนี้
1.ส่วนผสมที่หลากหลายและสดใหม่ ในญี่ปุ่นรายล้อมไปด้วยทะเล ภูเขา ธรรมชาติอันอุดมสมบูรณ์ ในประเทศญี่ปุ่นซึ่งมีพื้นที่ยาวตั้งแต่เหนือจรดใต้ สภาพภูมิอากาศและภูมิอากาศแตกต่างกันไปตามภูมิภาค ดังนั้นอาหารท้องถิ่นจึงมีลักษณะเฉพาะที่ส่วนผสมหลายอย่างที่ถูกนำมาใช้ในอาหารญี่ปุ่น นอกจากนี้ ยังได้พัฒนาเทคนิคและเครื่องมือในการปรุงอาหารเพื่อให้คงรสชาติของวัตถุดิบมากที่สุด
2.สนับสนุนการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ รูปแบบพื้นฐานของอาหารญี่ปุ่น "อิจิจู ซันไซ" (一汁三菜) เป็นเมนูที่ให้คุณค่าทางโภชนาการที่สมดุลซึ่งสนับสนุนการรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ นอกจากนี้ ว่ากันว่าการใช้ "อูมามิ" จากธรรมชาติ เช่น โบนิโตแห้งและซุปสาหร่ายเคลป์ สามารถยับยั้งการบริโภคไขมันและน้ำมันจากสัตว์ ส่งผลให้คนญี่ปุ่นมีอายุยืนยาวและโรคอ้วนลดลง
3.อาหารญี่ปุ่น อาหารแสดงถึงความงามของธรรมชาติและฤดูกาลที่เปลี่ยนไป คุณสมบัติคือคุณสามารถเพลิดเพลินกับการทำอาหารโดยการตกแต่งจานด้วยดอกไม้และต้นไม้ตามฤดูกาล หรือโดยการเสิร์ฟในชามที่เข้ากับฤดูกาล
4.วัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่นมีความเกี่ยวข้องอย่างใกล้ชิดกับงานประจำปี ตัวอย่างเช่น ในวันปีใหม่ ทุกคนในครอบครัวจะล้อมรอบเครื่องเคียงที่มีอายุการใช้งานยาวนานซึ่งเรียกว่า โอเซจิเรียวริ ( おせち料理 ) ซึ่งก็คืออาหารปีใหม่นั่นเอง และพูดคุยเกี่ยวกับแรงบันดาลใจของพวกเขาสำหรับปีนี้ กล่าวได้ว่าวัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่นกระชับความสัมพันธ์ด้วยการแบ่งปันอาหารซึ่งเป็นพรของธรรมชาติในแต่ละงาน
■ ประเภทของอาหารญี่ปุ่น
ประเภทของวัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่นที่มีมาช้านานในญี่ปุ่น ในที่นี้ เราจะอธิบายประเภทและลักษณะของอาหารญี่ปุ่นหลัก โปรดดูคำอธิบายโดยละเอียดของ 大饗料理 (Daikyō ryōri) , 精進料理 (Shōjin ryōri), 本膳料理 (Honzen ryōri), 懐石料理 (Kaiseki ryōri) ดังต่อไปนี้
大饗料理 (Daikyō ryōri) เป็นอาหารที่ทำเพื่อเสริฟแก่แขกที่มาเยือนเพื่อให้ความบันเทิงแก่แขกในสมัยเฮอัน อาหารทุกจานวางอยู่บนโต๊ะและจำนวนจานอาหารถูกกำหนดให้เท่ากันว่ากันว่า 大饗料理 (Daikyō ryōri) มีสองประเภทคือ 二宮大饗（Niguunodaikyo) และ 大臣大饗（Daijinnodaikyo）ซึ่งกล่าวกันว่า มีไว้สำหรับเสิร์ฟแขกที่มาเยี่ยม มกุฎราชกุมาร และ จักรพรรดินี เพื่ออวยพรปีใหม่ ส่วน 大臣大饗（Daijinnodaikyo）เป็นอาหารที่เสิร์ฟเมื่อราชวงศ์ไปเยี่ยมคฤหาสน์ของรัฐมนตรี เนื้อหาของเมนูแตกต่างกันไปตามสถานะของผู้เข้าร่วม และพวกเขารับประทานข้าว สัตว์ ปลาแห้ง ขนมหวาน ผลไม้ ฯลฯ ปรุงรสด้วยเครื่องปรุงรสที่ชื่นชอบ
精進料理 (Shōjin ryōri) หรืออาหารมังสวิรัติ เป็นอาหารที่พระภิกษุนิกายเซ็นนิยมตั้งแต่สมัยเฮอันจนถึงสมัยคามาคุระ เนื่องจากพุทธศาสนานิกายเซนห้ามกินเนื้อสัตว์ จึงใช้เฉพาะอาหารจากพืช เช่น ผัก ธัญพืช และสาหร่าย ห้ามใช้พืชที่มีกลิ่น เช่น กระเทียม ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับหลักศาสนาแต่ละที่ อาหารทางพุทธศาสนามีลักษณะเฉพาะโดยได้รับอิทธิพลอย่างมากจากศาสนาพุทธ "โชจิน" (精進) เป็นศัพท์ทางพุทธศาสนาที่หมายถึงการตักเตือนเรื่องอาหาร การกิน และการฝึกจิตวิญญาณ
本膳料理 (Honzen ryōri) ถูกสร้างขึ้นโดยครอบครัวซามูไรเพื่อต้อนรับแขกในสมัยมุโรมาจิ เป็นอาหารญี่ปุ่นรูปแบบหนึ่งที่วางจานทั้งหมดไว้ในชุดเดียวบนโต๊ะที่วางจาน และเสิร์ฟ คุณอาจเคยเห็นในฉากอาหารในละครไทกะของญี่ปุ่น เป็นอาหารที่รับประทานในงานเลี้ยงแบบเป็นทางการที่เรียกว่า"ชิกิซังคอน" (式三献) และไม่ค่อยพบเห็นในยุคปัจจุบันเท่าไรนัก
懐石料理 (Kaiseki ryōri) กล่าวกันว่าอาหารไคเซกิเริ่มต้นเพื่อเป็นอาหารสำหรับแขกผู้มาพักก่อนพิธีชงชาในสมัยยุคสงครามกลางเมือง อาหารไคเซกิเป็นเมนูข้าว ซุป เครื่องเคียง 3 อย่าง และผักดอง "อิจิจู ซันไซ" และเครื่องเคียงทั้ง 3 อย่างคือเมนูแบบดอง อาหารแบบต้ม และอาหารแบบปิ้งย่าง ในช่วงไม่กี่ปีมานี้ จำนวนอาหารไคเซกิเพิ่มขึ้น โดยสามารถหารับประทานได้ที่ร้านอาหารที่ค่อนข้างหรูหราและราคาสูง
■ มารยาทในการทานอาหารญี่ปุ่น
วัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่นกำลังดึงดูดความสนใจจากทั่วโลก แต่ไม่ค่อยมีใครรู้จักเกี่ยวกับมารยาทในการทานอาหารญี่ปุ่น ดูเหมือนว่าบางอย่างชาวต่างชาติอาจรู้สึกไม่สบายใจหรือแปลกใจกับวัฒนธรรมที่เป็นเรื่องธรรมดาในญี่ปุ่น
1.กินแบบมีเสียง ในญี่ปุ่น เป็นเรื่องปกติที่จะทานบะหมี่ เช่น ราเมน อุด้ง และโซบะ ซดแบบมีเสียงดังๆ สำหรับชาวต่างชาติ ถือเป็นการเสียมารยาทในการรับประทานอาหารเสียงดัง ดังนั้นหากคุณมาญี่ปุ่นไม่ต้องแปลกใจ จะยิ่งดีหากคุณซดเสียงดังเป็นการแสดงถึงความอร่อย
2.ถือภาชนะบนโต๊ะอาหารขณะรับประทานอาหาร ในญี่ปุ่นเป็นเรื่องปกติที่จะถือชามข้าวหรือชามซุปมิโซะไว้ในมือในขณะที่คุณทานอาหาร คงจะเป็นนิสัยที่น่าแปลกใจสำหรับชาวต่างชาติที่โดยปกติจะกินกับเครื่องใช้บนโต๊ะอาหารไม่ถือขึ้นมา
3.ทานอาหารให้หมดหรือเหลืออาหารไว้ให้น้อยที่สุด เป็นการสุภาพในญี่ปุ่นที่จะทานอาหารให้หมดหรือเหลืออาหารไว้ให้น้อยที่สุด เนื่องจากในญี่ปุ่น เราให้ความสำคัญกับส่วนผสมที่เป็นพรของธรรมชาติและความรู้สึกขอบคุณสำหรับผู้ที่ปรุงอาหารให้
4.คำพูดก่อนและหลังรับประทานอาหาร ในญี่ปุ่นเป็นเรื่องปกติที่จะพูดว่า いただきます ก่อนมื้ออาหารและ ごちそうさまでした หลังอาหาร เพื่อแสดงความรู้สึกขอบคุณผู้ที่ทำอาหารและวัตถุดิบส่วนผสมของอาหาร
■ สรุป
เสน่ห์ของวัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่นกำลังดึงดูดความสนใจจากทั่วทุกมุมโลก "อาหารญี่ปุ่น" เป็นวัฒนธรรมดั้งเดิมที่ได้รับความนิยมมาตั้งแต่สมัยโบราณและได้รับการพัฒนาโดยท้องถิ่นของญี่ปุ่นเลือกวัตถุดิบตามสภาพภูมิอากาศของส่วนต่าง ๆ ของญี่ปุ่น บทความนี้เป็นโอกาสในการทำความเข้าใจต่อวัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่นให้ลึกซึ้งยิ่งขึ้น
