Nhật Bản, đất nước mặt trời mọc không chỉ nổi tiếng bởi sự quật cường trong việc phát triển nền kinh tế hay sự trộn lẫn giữa nét hiện đại và truyền thống trong phong cảnh nơi đây, mà đất nước này còn thu hút một lượng lớn khách du lịch đến đây bởi các lễ hội cũng như những văn hóa nghệ thuật đã tồn tại lâu đời và được phát triển lên một tầm cao mới.
Nếu bạn đã từng đặt chân đến Nhật Bản, chắc hẳn đã được chiêm ngưỡng hoặc nhìn thấy qua Ukiyo-e hay còn được gọi là tranh phù thể, là một loại tranh khắc gỗ truyền thống vô cùng nổi tiếng trong vô vàn loại hình nghệ thuật của xứ sở phù tang này. Hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây để có thêm cho mình những thông tin về loại hình nghệ thuật đặc sắc của Nhật Bản này nhé.
Mục lục
- Lịch sử hình thành và phát triển của Ukiyo-e
- Ukiyo-e – Nghệ thuật tranh khắc gỗ có gì thu hút?
- Những dòng tranh Ukiyo-e nổi bậc
- Một bức tranh Ukiyo-e được hoàn thiện như thế nào?
Lịch sử hình thành và phát triển của Ukiyo-e
Tên gọi Ukiyo-e
Đương thời, người ta lý giải ‘’Ukiyo’’ trong ‘’ Ukiyo-e’’ là ‘’một thời đại mới’’ hay ‘’một phong cách hiện đại’’. Theo đó, vào thế kỷ XVII tại Nhật Bản, khi chiến tranh loạn lạc đã tới hồi kết, nền kinh tế phát triển thần kì vì thế mà các tầng lớp nhân dân Nhật Bản đều ca ngợi sự phát triển, phồn vinh và say sưa trong hoan lạc vì thế mà họ sống theo lối nghĩ ‘’cuộc đời này là tạm bợ và ngắn ngủi, vì thế mà trong lúc dư dả cứ vui vẻ hưởng thụ’’.
Chính vì thế mà đặc điểm của những bức tranh Ukiyo-e luôn lấy hiện thực của đời sống làm phông nền và những người họa sĩ tranh phù thể thường là những người mang sự hiếu kỳ mãnh liệt đến những chủ thể đi trước thời đại và phản ánh chúng vào trong tranh, vì thế mà họ luôn thể hiện sự tươi mới trong phương thức thể hiện Ukiyo-e.
Lịch sử ra đời và phát triển
Nghệ thuật tranh khắc gỗ Ukiyo-e của Nhật Bản ra đời trong thời kỳ Edo (1600 – 1868) dưới sự thống trị của Mạc phủ Tokugawa. Suốt nửa sau thế kỉ XVII, Ukiyo-e y trở nên vô cùng phổ biến ở trung tâm Edo, xuất phát là những tác phẩm đơn sắc như sumizuri-e của Hishikawa Moronobu vào thập kỉ 70 .
Lúc đầu, người ta dùng bút lông và mực Ấn độ, tô màu theo phương pháp thủ công, đến thế kỷ XVIII, tranh khắc gỗ màu mới được phát triển bởi Suzuki Harunobu tìm ra phương pháp tạo nishiki-e. Thế kỷ XVIII cũng là lúc mà Ukiyo-e trở thành một hình thức nghệ thuật mới dành cho đại chúng.
Bài viết được tuyển chọn
Ukiyo-e – Nghệ thuật tranh khắc gỗ có gì thu hút?
Chủ đề, thể loại tạo nên một thế giới đa màu sắc trong tranh
Như đã nói ở trên, chủ đề của những bức tranh khắc gỗ mang tính đi trước thời đại và phản ánh chúng một cách nhạy cảm vào trong tranh. Những người nghệ sĩ tranh khắc gỗ quan tâm sâu sắc đến những vấn đề nổi cộm đương thời hơn là những giá trị bất di bất dịch mà giới võ gia thời đó hằng sùng kính.
Vì thế mà trong những tác phẩm Ukiyo-e, bạn có thể bắt gặp mọi thứ thuộc đời sống của con người đương thời, từ những nghệ sĩ múa nón, cô gái hàng rau hay những đĩa đầy ắp thức ăn, những con đường nổi tiếng,… đều là những chủ đề mà Ukiyo-e đã thể hiện.
Quá trình ra đời của các bức tranh đầy màu sắc rất công phu
Một bức Ukiyo-e hoàn thành là kết quả của sự làm việc miệt mài của họa sĩ, thợ khắc gỗ và thợ in dưới sự phân phó của nhà sản xuất. Theo đó, những bản vẽ Hanshita cùng những bản điêu khắc Sumita được tạo ra với sự tỉ mỉ đến từng milimet của những người thợ khắc gỗ đã tạo ra những bức tranh Ukiyo-e rất công phu và đầy màu sắc.
Giá cả đắt đỏ, có thể sao thành nhiều bản
Là những bức tranh khắc gỗ nên Ukiyo-e có thể được sao thành nhiều bản và vì bao gồm nhiều công đoạn cũng như yêu cầu sự tỉ mỉ của các nghệ nhân trong quá trình hoàn thành nó nên giá thành của những bức tranh khắc gỗ khán đắc, phù hợp trong việc làm quà tặng cho bạn bè sau những chuyến đi đến với xứ sở phù tang xinh đẹp này.
Những dòng tranh Ukiyo-e nổi bậc
Bijin-ga
Là thể loại đại diện cho Ukiyo-e, tranh miêu tả mỹ nhân. Nhân vật chính của dòng tranh này có thể là những người phụ nữ nổi tiếng đương thời cho đến các cô gái vô danh và thậm chí là những kỹ nữ. Một số tác phẩm tiêu biểu của dòng tranh này là: Thiếu nữ thổi kèn thủy tinh, Nàng Geisha và người đàn bà mang hộp đàn Shamisen vượt mưa đêm,…
Yakusha-e
Là một dòng tranh dễ khơi nguồn sáng tạo nhất cho các họa sĩ. Một số tác phẩm thuộc dòng tranh này ra đời với mục đích làm áp phích hay tờ rơi quảng cáo cho các vở diễn mới đương thời.
Kacho-ga
Dòng tranh với nội dung là hoa lá và chim muông. Xuất hiện nhiều nhất trong tranh là hoa cẩm chướng, chim trĩ, gà, cắt,…
Fukei-ga
Là dòng tranh phong cảnh với đối tượng trong tranh là những ngọn núi, thung lũng, cánh rừng, dòng sông,… những bức tranh này đóng vai trò như bưu thiếp hoặc tờ rơi quảng cáo hay hướng dẫn du lịch.
Một bức tranh Ukiyo-e được hoàn thiện như thế nào?
Quá trình vẽ, xưởng vẽ
Để hoàn thành được một bản in Ukiyo-e cần phải trải qua khá nhiều công đoạn. Nếu theo phương pháp truyền thống thì để hoàn thành một tác phẩm cần phải có ít nhất sự tham gia của ba người.
Theo đó, công đoạn đầu tiên đó là người họa sĩ phải vẽ một bản gốc bằng mực đen, dựa vào đó mà tạo ra bản hanshita. Sau đó, bản này sẽ được thợ khắc hiroshi dán sấp vào một phiến gỗ và cắt bỏ những phần trắng, nó dùng để in những đường viền đen. Bản khắc gọi là kyogo-zuri sẽ được đưa lại cho họa sĩ kiểm tra và hoàn thiện.
In ấn
Trường hợp Ukiyo-e màu thì những tấm iro ta sẽ được tạo ra dựa trên bản khắc gỗ này, mỗi tấm sẽ có một mảng màu của tranh. Surishi tô màu lên các miếng gỗ dưới sự theo dõi và chỉ đạo của họa sĩ trước khi chúng được đưa vào sử dụng. Nguyên tắc trong việc in màu lên các bảng Ukiyo-e đó là đi từ màu sáng đến các màu tốt và đi từ những họa tiết nhỏ đến các họa tiết lớn.
Tìm mua tranh Ukiyo-e ngày nay ở đâu tại Nhật
Ngày nay, những bản Ukiyo-e được coi như là một phần văn hóa quan trọng của Nhật Bản, vì thế mà những bức tranh Ukiyo-e được bán đại trà trên khắp các đường phố Nhật và được xem như là những món quà lưu niệm địa phương rất được khách du lịch ngoại quốc ưa chuộng.
