ဂျပန်မျိုးရိုးအမည်တွေက တရုတ်အက္ခရာနဲ့တူပေမယ့် ကွဲပြားစွာဖတ်နိုင်တယ် (သို့မဟုတ်) မူရင်းကွဲပြားမှုတွေ ရှိနိုင်ပါတယ်။ အချို့နိုင်ငံခြားသားများမှာ ဂျပန်မျိုးရိုးအမည်တွေကို စိတ်ဝင်စားကြပြီး "ဂျပန်မျိုးရိုးအမည်ဘယ်လောက်ရှိသလဲ” နဲ့ “နာမည်အကြီးဆုံးကဘာလဲ" ဒီကော်လံမှာတော့ ဂျပန်မျိုးရိုးအမည်ရဲ့ အမျိုးအစားတွေနဲ့ မျိုရိုးအမည်ဖတ်ရှုလေ့လာပုံကို မိတ်ဆက်ပေးပါမယ်။ ဒါ့ပြင် ဂျပန်မျိုးရိုးဇာစ်မြစ်နဲ့ ပြန့်ပွားပုံကိုလည် ရှင်းပြပေးမှာဖြစ်ပါတယ်။ တကယ်လို့ ဂျပန်မျိုးရိုးအမည်တွေကို စိတ်ဝင်စားသူ နိုင်ငံခြားသားဖြစ်ပါက ကျေးဇူးပြုပြီး အသေးစိတ်စစ်ဆေးကြည့်နိုင်ပါတယ်။
မာတိကာ
၁။ဂျပန်မျိုးရိုးနာမည် ဆိုတာဘာလဲ
၂။ဂျပန်မှာ မျိုးရိုးနာမည်အသုံးမပြုသေးခင် မျိုးရိုးစနစ်အသုံးပြုခဲ့ကြတယ်
၃။ဂျပန်တွင် အသုံးများတဲ့ နောက်ဆုံးနာမည်
၁။ဂျပန်မျိုးရိုးနာမည် ဆိုတာဘာလဲ
ဂျပန်လူမျိုးမိသားစုတွင် မျိုးရိုးနာမည် (မိသားစု စာရင်းဝင်ဖို့ မျိုးရိုးနာမည်) နှင့် ကိုယ်ပိုင်နာမည်( ပိုမိုကျယ်ပြန်များပြားတဲ့ အခြေအနေမျိုးမှာ တစ်ယောက်ချင်းစီကို ကိုယ်စားပြုတဲ့ အမည်) များရှိကြပါတယ်။ ဒီနေ့မှာတော့ မျိုးရိုးနာမည်က မဖြစ်မနေ အရေးကြီးတဲ့ ကဏ္ဌတစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်လာတာ ရာစု နှစ်ခုထက်မနည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ ဂျပန်မျိုးရိုးအမည်ဖြစ်ပေါ်လာပုံနှင့် ဘယ်လိုစနစ်ကို အသုံးပြုခဲ့ကြလဲဆိုတာ ပြောပြပေးသွားပါမယ်။
Heian ခေတ်အချိန်ကာလမှာ ဂျပန်မျိုးရိုးနာမည်ကို မွေးထုတ်ပေးခဲ့ပါတယ်။
Heian ခေတ်နှောင်းပိုင်းမှာ မင်းမျိုးမင်းနွယ် နဲ့ ဆာမူရိုင်းတို့က သူတို့ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ မြေ၊ အဖွဲ့အစည်း၊ အဆင့်အတန်းတွေကို ပိုင်ဆိုင်မှုအနေနဲ့ အများပိုင်အိမ်များမှ ရှင်းလင်းသိသာစေဖို့ မျိုးရိုးနာမည်ကို စတင်အသုံးပြုခဲ့ကြပါတယ်။ ပြောလေ့ရှိကြတာ မင်းမျိုးမင်းနွယ်တွေက Heian ခေတ်မှစပြီး မျိုးဆက်တစ်ဆက်ပြီး တစ်ဆက်အတွက် အမွေအနှစ်တွေကို မျိုးရိုးအမည်ဖြင့် ဘယ်နေရာတွေမှာ ရှိထားသလဲဆိုတာ သိစေဖို့ရယ်၊ တစ်နေ့နေ့ သူတို့တွေက သူတို့မျိုးရိုးနာမည်တွေကို မျိုးရိုးနာမည်တွေအဖြစ်ပေးအပ်ဖို့စတင်ခဲ့ကြတယ်။ အဲဒီအချိန်တုန်းက မင်းမျိုးမင်းနွယ်တွေကို အကြမ်းအားဖြင့် အမျိုးအစားခွဲထားကြတယ်။ ဒါကြောင့် လူတွေများလာတာနဲ့အမျှ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် အမျိုးအစားခွဲခြားဖို့ မလွယ်ကူတော့တာကြောင့် မျိုးရိုးနာမည်နဲ့ သူတို့အဆင့်အတန်းကို ရည်ညွှန်းဖို့ စတင်သုံးစွဲကြမယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။
ဆာမူရိုင်းတွေလည်း သူတို့ရဲ့ အထောက်အထားကို ရှင်းလင်းအောင်မခွဲခြားနိုင်တာမို့ သူတို့ရဲ့မျိုးရိုးနာမည်တွေကို သဘာဝကျကျ စတင်သုံးစွဲခဲ့ပါတယ်။ သူတို့ပိုင်နက်နဲ့ လျို့ဝှက်အထောက်ထားတွေကို ရှင်းလင်းဖို့နဲ့ ကာကွယ်နိုင်စေဖို့ ရည်ရွယ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် သူတို့နေရာတွေကို သူတို့မျိုးရိုးနာမည်တွေနဲ မကြာခဏပေးခဲ့ကြတယ်လို့ ထင်မြင်ယူဆရပါတယ်။
စာရေးသူရွေးချယ်သောဆောင်းပါး
၂။ဂျပန်မှာမျိုးရိုးနာမည်အသုံးမပြုသေးခင်မျိုးရိုးစနစ်အသုံးပြုခဲ့ကြတယ်
ဂျပန်မှာမျိုးရိုးနာမည် မသုံးခင် မျိုးရိုးစနစ်ကို အဆင့်အတန်းနဲ့ ဆက်နွယ်မှုကို ရှင်းလင်းစေဖို့ မျိုးရိုးစနစ်ကိုသုံးစွဲခဲ့ကြတယ်။ အခုခေတ်မှာ မျိုးရိုးနာမည်နဲ့ မျိုးရိုးနာမည် နှစ်မျိုးလုံး မျိုးရိုးနာမည်အဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ဖွဲ့ထားပေမယ့် မျိုးရိုးစနစ်မှာကွဲပြားသွားပါတယ်။
"Mr." ကို မျိုးနွယ်စုတစ်စုအတွက် ကိုယ်စားပြုခေါ်လေ့ရှိပြီး တစ်စုစီမှာ ဘုရင်ရဲ့အခန်းကဏ္ဌ အသီးသီးရှိကြတယ်။ ဒါ့ပြင် ဧကရာဇ်မှချီးမြှောက်ထားသူဖြစ်ပါတယ်။ ဆန့်ကျင်ဘက်အနေဖြင့် မျိုးရိုးအမည်ကိုလည်း ဧကရာဇ်မှ အမည်ပေးကြပါတယ်။ မိသားစုတွင် အိမ်ထောင်စုစာရင်းမှတ်ပုံတင်ရန် မျိုးရိုးအမည်များကို သတ်မှတ်ခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် ဧကရာဇ်ကပေးအပ်တဲ့ မျိုးရိုးအမည်နှင့်ကွဲပြားခြားနားပါတယ်။ ဒီလိုမျိုးရိုးအမည်သတ်မှတ်ချက် ကွဲပြားမှုကြောင့် သက်သေခံစနစ်အဖြစ် ကန့်သတ်ချက်များပျောက်ဆုံးလာပြီး အခုအခါ အထောက်အထားဖော်ပြရန်အတွက်သာ အသုံးပြုကြပါတယ်။
လက်ရှိမှာ မျိုးရိုးအမည် ၁၀၀၀၀၀ မှ ၃၀၀၀၀၀ အထိ ရှိကြပါတယ်။
မျိုးရိုးစနစ်ကို ဆက်လက်အသုံးမပြုသည့်နောက်ပိုင်း ဂျပန်နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းမှာ မျိုးရိုးနာမည် ၁၀၀၀၀၀ မှ ၃၀၀၀၀၀ အထိ ပြန့်နှံ့လျက်ရှိကြပါတယ်။ ဒီလို အရေအတွက်များပြားရခြင်းမှာ တရားဝင်သတ်မှာချက်မရှိခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ ဆာမူရိုင်းမိသားစုမှ မျိုးရိုအမည်များကို စတင်ခဲ့ရာတဖြည်းဖြည်း လယ်သမားများနှင့် ကုန်သည်များအထိ လွတ်လပ်စွာပေးခွင့်ရှိလာခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီလိုလွတ်လပ်စွာမျိုးရိုးနာမည်ပေးခွင့်ရှိတာကြောင့် အချို့ဂျပန်များက ဂျပန် နိုင်ငံတွင် ဆက်လက်နေထိုင်ခြင်းမပြုကြပေ။ တူညီတဲ့ Kanji တည်ရှိသော်လည်း ကွဲပြားနေခြင်းမှာ မတူညီတဲ့ စာလုံးဖောင့် (သို့မဟုတ်) မျိုးရိုးအမည်ကို ကွဲပြားစွာခေါ်ဝေါ်ခဲ့ကြသောကြောင့် တိကျတဲ့အချက်အလက်များရရှိရန် ခက်ခဲစေပါတယ်။
မေဂျီခေတ်တွင် ဂျပန်တွင် မျိုးရိုးအမည်များ အသုံးပြုရန် မလိုအပ်ပေ
ဂျပန်နိုင်ငံတွင် ယနေ့ခေတ်ကဲ့သို့ မျိုးရိုးအမည်ကို ပေးဆောင်ရန်မှာ မေဂျီခေတ်မတိုင်မီအထိ ဖြစ်ပါတယ်။ Warring States ကာလပြီးနောက်၊ Heian ကာလအတွင်း အများသူငှာနှင့် ဆာမူရိုင်းမိသားစုများထံ အဓိကပျံ့နှံ့နေတဲ့ မျိုးရိုးအမည်များကို အုပ်ချုပ်သူလူတန်းစားနှင့် အခွင့်ထူးခံလူတန်းစားမှလွဲပြီး လူသိရှင်ကြား အမည်မဖော်ရန် တားမြစ်ထားပါတယ်။ သာမန်လူအချို့တွင် အလွတ်သဘောမျိုးရိုးအမည်ရှိပေမယ့် အီဒိုခေတ်နှောင်းပိုင်းတွင် မေဂျီပြန်လည်ထူထောင်ရေးနှင့် ခေတ်မီရေးမူဝါဒကို မြှင့်တင်ပြီးမှသာ တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုခံရပါတယ်။
အမည်အပြည့်အစုံ ညွှန်ကြားချက်ထုတ်ပြန်ခြင်း
၁၈၇၀ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် မေဂျီအစိုးရသစ်မှ ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သော "အမည်အပြည့်အစုံဥပဒေ" က အများသူငှာ သို့မဟုတ် ဆာမူရိုင်းမိသားစုများ မှမဟုတ်သူများကို သူတို့မျိုးရိုးအမည်များကို လူသိရှင်ကြားဖော်ပြခွင့်ပြုခဲ့ကြပါတယ်။ သို့ပေမယ့် သူတို့ မျိုးရိုးအမည်ကို အချိန်အကြာကြီး ပေးခွင့်မရသူများက "တစ်ခုခုမှားနေသလား" “ငါ့မျိုးရိုးအမည်ရှိခြင်းကြောင့် အခွန်ဆောင်ရနိုင်တယ်"စသည်တို့ကြောင့် ရီပို့မတင်ခဲ့ကြဟု လို့ထင်ရပါတယ်။
၁၈၇၅ ခုနှစ်မှာ မျိုးရိုနာမည်က ဂျပန်ရဲ့နေရာအနှံ့သို့ကျယ်ပြန့်လာခြင်း
၁၈၇၅ ခှနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလမှာ နာမည်ကိုပြည့်စုံရေးအမိန့် ထုတ်ပြန်ချက်နဲ့အတူ လူတိုင်း မျိုးရိုးနာမည်ကို လိုက်နာအသုံးပြုရပါမယ်။ နာမည်အပြည့်အစုံထုတ်ပြန်ပြီးနောက်မှာ မိသားစုမှတ်ပုံတင်ခြင်းအက်ဥပဒေကို ပြဠန်းပြီး မျိုးရိုးနာမည်ဖျက်ခြင်း၊ အမည်မျိုးစုံနှင့် အမည်ပြောင်းခြင်းကို တားမြစ်ထားခဲ့ပါတယ်။ သို့သော် မျိုးရိုးအမည် ပြန့်ပွားခဲ့ခြင်းမရှိတာကြောင့် မျိုးရိုးနာမည်ကို မဖြစ်မနေထည့်သွင်းရန်ချမှတ်ခဲ့သည်။ မေဂျီခေတ်မှာ စည်းမျဉ်းနှင့်ဥပဒေပြဌာန်းခြင်းဖြင့် နိုင်ငံသားတိုင်းတွင် တရားဝင်မျိုးရိုးအမည်များရှိထားကြပြီး အထောက်အထားသင်္ကေတအဖြစ် အသုံးပြုကြသည်။
၃။ဂျပန်တွင် အသုံးများတဲ့ နောက်ဆုံးနာမည်
ဂျပန်မျိုးရိုးနာမည်တွေကို တရားဝင်ထုတ်ပြန်ထားခြင်းမရှိပါ။ ဒါပေမယ့် စကော်လာတွေရဲ့ စစ်တမ်းတွေအရ ဂျပန်အကြီးအကဲကုမ္ပဏီက ထုတ်ပြန်လိုက်တဲ့ မျိုးရိုးနာမည်များနဲ့ အဆင့်သတ်မှတ်ချက်တွေမှာ Sato, Suzuki, Tanaka, Takahashi စသဖြင့် အများကြီးရှိကြပါတယ်။ အထက်တွင်ဖော်ပြထားချက်အရ ဂျပန်မျိုးရိုးနာမည်များကို နေရာ၊ ရာထူး၊ ဆက်နွယ်မှု အပေါ် ဆုံးဖြတ်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် "Mr.Fujiwara" မှဆင်းသက်လာတဲ့ Sato,Saito,Kato များမှာ "Fuji" အက္ခရာမျိုးရိုးများဖြစ်ပြီး Heian ခေတ်မှာ အင်အားကြီးခဲ့ကြတယ်။ တကယ်လို့ ရှေးကလယ်သမားမျိုးရိုး ဆိုရင် "ta" နဲ့အဆုံးသတ်မှာဖြစ်ပြီး Tanaka, Yoshida, Yomada ဟု ကျေးရွာဒေသတွေမှ ဆင်းသက်လာတဲ့ မျိုးရိုးများဖြစ်တယ်လို့ ထင်မြင်ယူဆရပါတယ်။
ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ ဂျပန်မျိုးရိုးနာမည်
အချို့ဂျပန်မျိုးရိုးနာမည်တွေမှာ ထူးခြားတဲ့အသံထွက်များရှိကြပါတယ်။ ဂျပန်လူမျိုးတွေတောင် အသံထွက်ဖတ်ဖို့ခက်ခဲစေတယ်။ ဒီလိုရှားပါးတဲ့မျိုးရိုးနာမည်တွေကို အိမ်ထောင်စုအနည်းငယ်တွေမှာ တွေ့ရတတ်ပါတယ်။ ဥပမာအနေနဲ့ ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။
・ (Takanashi)
・ (Mitarashi / Mitarashi)
・ (Yamanashi)
・ Dodomeki
・ (Watanuki)
.(Hanabusa)
အချို့ဂျပန်မျိုးရိုးနာမည်တွေကို တရုတ်စာတွေလို တိုက်ရိုက်တိတိကျကျ မဖတ်ကြပါ။
အကျဉ်းချုပ်
Hean ခေတ်နှောင်းပိုင်းမှာ ဂျပန်တွေက သူတို့မျိုးရိုးနာမည်တွေပေးဖို့ စတင်ခဲ့ကြတယ်။ မေဂျီခေတ်မှာလည်း နိုင်ငံသားအားလုံး မျိုးရိုးနာမည်တွေကို မဖြစ်မနေ အသုံးပြုခဲ့ကြပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ မျိုးရိုးနာမည် အရေအတွက်ကို တရားဝင်သတ်မှတ်ထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ မရှိပေမယ့် အမျိုးအစား ၁၀၀၀၀၀ မှ ၃၀၀၀၀၀ လောက်ရှိမယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။ တကယ်လို့ ကိုယ်က မျိုးရိုးနာမည်တွေကို ဘယ်လိုဖတ်ရမလဲ၊ ဘယ်လိုဆင်းသက်လာလဲဆိုတာ လေ့လာထားမယ်ဆိုရင် နိုင်ငံခြားသားတွေအဖို့ ဂျပန်လူမျိုးတွေနဲ့ စကားပြောဆိုဆက်ဆံနိုင်လာပါလိမ့်မယ်။
