ဆောင်းဦးရာသီက အအေးပိုလာတဲ့အခါ စွပ်ပြုတ်ပူပူလိုမျိုးကို စားချင်နေကြလိမ့်မယ်။ ပျော့ပျောင်းသော ဟန်ပန်နှင့်ဂျပန်အိုဒန်း၏အရသာသည်စံဖြစ်သည်။ အိုဒန်းတွင်ပါဝင်သော ပစ္စည်းများမှာအသွင်အပြင်ကွဲပြားသော်လည်း ပါဝင်ပစ္စည်းများအားလုံးကိုပြုလုပ်သည့်အခြေခံကုန်ကြမ်းမှာ "ငါး" ဖြစ်သည်။
အခုခေတ်မှာတော့ကွန်ဗီနီစတိုးဆိုင်တွေမှာရာသီဥတုအေးစပြုလာတဲ့အချိန်ရောင်းနေပေမယ့်အရင်ခေတ်တွေတုန်းက ဘယ်လိုရောင်းခဲ့ကြသလဲဆိုတာကိုလေ့လာကြည့်ရအောင်။
မာတိကာ
၁။Oden ၏သမိုင်းနှင့်အစ
၂။ပါဝင်ပစ္စည်းများ
၁။Oden ၏သမိုင်းနှင့်အစ
အိုဒန်း(oden) ၏အစသည် Muromachi ကာလတွင်ရေပန်းစားခဲ့သော ဝါးတုတ်နဲ့သီထားတဲ့တိုဟူးကိုမီဆိုနဲ့စားရတဲ့ အဆာပြေအစားအစာTofu Dengaku ဖြစ်သည်။ အဲဒီနောက်ပိုင်းမှာတော့ Edo ခေတ်တွင် Fast Food အစားအစာအဖြစ် Edo က သာမန်လူတန်းစားတွေက နှစ်သက်ခဲ့ကြပြီး နောက်ဆုံးမှာတော့ ပြုတ်ထားတဲ့ Oden အဖြစ် ပြောင်းလဲလာခဲ့ပါတယ်။ ထို့အပြင် အစားအသောက်ဆိုင်များနှင့် စားသောက်ဆိုင်များတွင် စားသော အစားအစာများသည် အိမ်တွင်စားသော အစားအစာအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားကာ Oden သည် ခေတ်မီသော အဓိကအစားအစာ ဖြစ်လာခဲ့သည်။
" Dengaku " သည် ထိုအချိန်က ကွန်းညခုဝဥ(konjac)မဟုတ်ပဲ တိုဟူးကအဓိကဖြစ်သည်။
Tofu Dengaku ကို "「御田（おでん）」Oden" ဟု အတိုကောက်ခေါ်သည်။
အဲဒီတုန်းက ဆာကေးအရက်ပူပူနဲ့ Oden နဲ့ တွဲစားတာကလူကြိုက်များပြီး အခု Fast Food လို့ ခေါ်တဲ့ပုံပါပဲ။
ပါဝင်ပစ္စည်းများမှာ တိုဟူးသာမက ခရမ်းချဉ်သီး၊ ခေါက်ဆွဲနှင့် ပိန်းဥတို့ပါရှိသောကြောင့် သာမန်လူများပင် အလွယ်တကူ စားသုံးနိုင်သော ဟင်းတစ်ပွဲဖြစ်သည်။
ယင်းနောက် ပဲငံပြာရည်ပြုလုပ်ခြင်းလုပ်ငန်းသည် အီဒိုခေတ်နှောင်းပိုင်းတွင် ရေပန်းစားလာသဖြင့် မီးဖြင့်တစ်ကြိမ် ဖုတ်ပြီးနောက် မီဆိုထည့်စားခြင်းထက် အချိန်မကုန်သော ပဲငံပြာရည်ထည့်ပြီးဆူပွက်သည့်တိုဟူးပြုတ်ပုံစံမှာ ရေပန်းစားလာခဲ့သည်။
ထို့နောက်တွင် ၎င်းသည် မေဂျီခေတ်တွင် စွပ်ပြုတ်လိုအရည်များများနှင့်စားရသည့်အစားအစာဖြစ်လာပြီး Taisho ခေတ်တွင် ကန်ဆိုင်းဒေသသို့ ပျံ့နှံ့သွားကာတစ်နိုင်ငံလုံးသို့ ပျံ့နှံ့သွားသည်ဟု ဆိုသည်။
Showa ခေတ် အစောပိုင်းမှ Showa ၂၀ခု နှစ်များနှောင်းပိုင်းအထိ Oden ကို အစားအသောက်ဆိုင်များ၊ Oden အထူးဆိုင်များ၊ သကြားလုံးဆိုင်များ စသည်တို့တွင် စားခဲ့ပြီး အိမ်တွင် သိပ်မစားဖြစ်ပုံရသည်။
စစ်ကြီးအပြီးတွင် ပြန်လည်ရှင်သန်လာသည့် စီးပွားရေးနှင့်အတူ စျေးကွက်တွင်အသင့် ပြင်ဆင်အစားအစာများနှင့် ပါဝင်ပစ္စည်းများကိုရောင်းချခဲ့ပြီး၊ "အစားအစာကိုပြုလုပ်ရင်းရောင်းချသည့်ခေတ်" သို့ ရောက်ရှိလာပါသည်။
ထို့နောက် "Soup no Moto" ကဲ့သို့သော ထုတ်ကုန်များ ထွက်လာပြီး ချက်ပြုတ်ရာတွင်အဆင်ပြေ တိုးလာခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် အိမ်တွင် စားသောက်မှုများလာကာနေရာအသီးသီးတွင် Oden ကို စားသုံးနိုင်ခဲ့သည်။
စာရေးသူရွေးချယ်သောဆောင်းပါး
၂။ပါဝင်ပစ္စည်းများ
ချီကူဝါ(chikuwa)
မူလက "chikuwa" ကို "kamaboko" ဟုခေါ်သည်။ ဝါးချောင်းတွင်ခြစ်ထားသောအသားကိုပတ်ခြာလည်၌မံပြီး ဖုတ်ထားသောအစားအစာသည် ရေစပ်တွင် အစုလိုက်အပြုံလိုက်ပေါက်နေသော "Gama no Ho" နှင့် ဆင်တူသောကြောင့် ထိုအမည်မှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု ဆိုကြသည်။
၎င်းကို အခြားသော " Ita kamaboko" နှင့် ခွဲခြားသိမြင်ရန် "chikuwa kamaboko" ဟုခေါ်တွင်လာပြီး အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ "chikuwa" ဟု အတိုကောက်ခေါ်ဝေါ်လာပါသည်။
ခမဘို့ကို(kamaboko)
ခြစ်ထားသောငါးအသားကို လမင်းပုံသဏ္ဍာန်၏တဝက်ပြုလုပ်ထားပြီး ပေါင်းထားသောအစားအစာဖြစ်သည်။ အနီရောင်နှင့် အဖြူကို ပေါင်းစပ်ခြင်းဖြင့် osechi ဟင်းလျာများကဲ့သို့နှစ်သစ်တွင်စားသုံးလေ့ရှိသည်။ ဂျပန်အနောက်ပိုင်းမှာတော့ပေါင်းထားတဲ့ ခမဘို့ကိုကို mirin လိုမျိုး ဟင်းခတ်အရည်နဲ့သုတ်ပြီးကင်စားလေ့ရှိပါတယ်။
ဆဆုမအငဲ့(Satsumaage)
ခြစ်ထားသောငါးအသားကို ပုံသွင်းပြီး ဆီနဲ့ကြော်ထားခြင်းပါ။ တရုတ်နိုင်ငံမှ Ryukyu (Okinawa) သို့ ရောက်ရှိလာပြီး Satsuma (Kagoshima) မှတစ်ဆင့် နိုင်ငံအနှံ့ ပျံ့နှံ့သွားသည်ဟု ဆိုသည်။ ဟင်းသီးဟင်းရွက်နှင့်ဟိဂျိခိ( hijiki )ကဲ့သို့အရာများကိုထပ်ပေါင်းထည့်ပြီး ကြော်ထားတာမျိုးရှိသလို ကြက်ဥပြုတ်နှင့် ပုစွန်များကိုရောထည့်ပြီးပြုလုပ်သောအမျိုးအစားများစွာရှိသည်။
"Satsuma-age" ဟူသောအမည်ကို ဂျပန်နိုင်ငံအရှေ့ပိုင်းတွင် အဓိကအားဖြင့် အသုံးပြုကြပြီး ဂျပန်အနောက်ပိုင်းတွင် "တန်ပူရာ" ဟုခေါ်သည်။ ကာဂိုရှီးမားစီရင်စုတွင် ၎င်းကို "Tsukeage" ဟု ခေါ်သည်။
ဟန်းပန်း(Han Pen )
ဟန်းပန်း(Han Pen )ကို blue shark နှင့် shortfin mako shark ကဲ့သို့သောခြစ်ထားသည့်ငါးအသားထဲသို့ ရာမအီမို့(Yamaimo)ပိန်းဥတစ်မျိုး ကိုရောထည့်ထားပြီး လေထည့်ပုံသွင်းကာ ပြုတ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။
အဖြဓရောင်ရစေရန်အတွက် ထုတ်လုပ်သည့်လုပ်ငန်းစဉ်အတွင်း သွေးနှင့် အဆီများကို ဆေးကြောရန် ရေနှင့် အကြိမ်ကြိမ် ထိတွေ့ရသည်။ နာမည်၏မူလရင်းမြစ်မှာ Shizuoka စီရင်စု Suruga နယ် မှ စားဖိုမှူး Hanpei မှ တီထွင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ပန်းကန်လုံးအဖုံးပေါ်တွင် စုပုံကာ ထိုပုံသဏ္ဍာန်ဖြစ်အောင် ပြုလုပ်ထားသောကြောင့် ဟန်ပန်းဟုခေါ်သည်။
Shizuoka စီရင်စုတွင် ဆဘငါး၊အဂျိငါး၊အီဝရှိငါးကဲ့သို့သော အပြာရောင်ကျောထောက်နောက်ခံရှိသောငါးများမှ ပြုလုပ်ထားသော အနက်ရောင်ဟန်ပန်းများကို စားသောက်ကြသည်။
နရုတိုမခိ(Narutomaki)
ပန်းနုရောင်ဆိုးထားသောငါးအသားအလွှာပါးပါးဖြင့် ကာမာဘိုကို ပြုတ်ပါ။ အပိုင်းဖြတ်ပိုင်းပုံစံကို "Naruto Whirlpools" ဟု အမည်ပေးခဲ့သည်။ Showa ခေတ်တွင်၊ ၎င်းသည် ခေါက်ဆွဲထုပ်အတွက် ပုံမှန်ပါဝင်ပစ္စည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။
ငါးဆုပ်(Tsumire)
ခြစ်ထားသောငါးကိုလုံး၍ပြုတ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။အဂျိငါးနှင့် အိဝရှိငါး ကဲ့သို့သော အပြာရောင်ငါးများကို အသုံးပြုထားသောကြောင့် အဖြူရောင်မဖြစ်လာပါ။
Datemaki ( ကြက်ဥလိပ်)
နှစ်သစ်ကူး osechi ဟင်းလျာများ၏ အဓိကအစားအစာဖြစ်သည်။ Dashi နှင့် ခြစ်ထားသောငါး (အချို့နေရာများတွင် ပုဇွန်ခြစ်) ကို မွှေထားသော ကြက်ဥထဲသို့ ထည့်ကာ ဖုတ်ပြီး makisu ဖြင့် ထိုပုံသဏ္ဍာန်ဖြစ်လာရန်လှိမ့်ထားသည်။ သာမန် ထူထူလှော်ထားသော ကြက်ဥများနှင့် အရသာ ကွဲပြားပြီးပျော့ပျောင်းသော အသွင်အပြင်သည်။
credit to https://www.kibun.co.jp/knowledge/oden/history/rekishi/index.html
https://www.nippon.com/ja/japan-data/h01150/
