ခန်းဆိုင်းဒေသိယစကားက လူသိများပေမယ့် ပိုမိုလေ့လာသင့်တဲ့တခြား ဒေသိယစကားများစွာ ဂျပန်ဘာသာစကားမှာ ရှိပါတယ်။ ယခုဆောင်းပါးမှာ ဂျပန်နိုင်ငံ၏ ဒေသိယစကားအမျိုးမျိုးကို မိတ်ဆက်ပြီး ဂျပန်ဘာသာစကား၏ သမိုင်းနှင့် ပေါ်ပေါက်လာကို လေ့လာသုံးသပ်ပြီး နေ့စဉ်သုံး စကားစုများကို ဒေသိယစကားဖြင့်ကောက်နုတ်တင်ပြသွားပါမည်။
မာတိကာ
၁။ ဂျပန်ဘာသာစကား၏ သမိုင်းနှင့် ဂျပန်ဘာသာစကားဖြစ်ပေါ်လာပုံ
၂။ ဂျပန်ဘာသာစကား မှာ ဘာကြောင့် ဒေသိယစကား အများအပြားရှိတာလဲ
၃။ သိထားသင့်သော ဂျပန် ဒေသိယစကားများ။
၄။ ဒေသိယစကားများ၏ အသုံးများသော စကားစုအချို့ကို လေ့လာကြည့်ကြရအာင်
၅။ ဒေသိယစကားတချို့ကို ဘယ်လိုခွဲခြားမလဲ။
၅။ အနှစ်ချုပ်
ဂျပန်ဘာသာစကား၏ သမိုင်းနှင့် ဂျပန်ဘာသာစကားဖြစ်ပေါ်လာပုံ
ဂျပန်ဘာသာစကားက Japonicဘာသာစကား နွယ်ဝင်တစ်မျိုးဖြစ်ပြီး တရုတ်ဘာသာစကားနှင့် ကိုးရီးယားဘာသာစကား တို့၏ လွမ်းမိုးမှုလည်း အတော်အတန်ကြီးမားသော ဘာသာစကားတစ်ရပ်ဖြစ်ပါသည်။ ရာရောအိ ခေတ်တွင် ကိုးရိးယားနိုင်ငံမှ ရွေ့ပြောင်းနေထိုင်လာကြသူများမှတဆင့် မိခင်ဘာသာစကားဖြစ်သော ကိုးရီးယားဘာသာစကား၏ သဒ္ဒါပိုင်းဆိုင်ရာ လွမ်းမိုး မှု တချို့ ဂျပန်ဘာသာစကား တွင်ရှိပြီး အကြီးမားဆုံးသော လွမ်းမိုးမှုကတော့ တရုတ်ဘာသာ စကားမှလွမ်းမိုးမှူ ဖြစ်ပါတယ်။
၈ရာစု မှာ တရုတ်အက္ခရာ ရေးသားနည်းပုံစံ (Kanbun) ကိုစတင်တီထွင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီမှတ်တမ်းများကိုတော့ ရှေးဟောင်းစာပေ လက်ရာဖြစ်တဲ့ (Kojigi)ဆိုတဲ့ ကျမ်းစာများမှာ တွေ့ရလေ့ရှိ ပါတယ်။ ထိုတရုတ်စာပေ များကိုအခြေခံ၍ ဂျပန်နိုင်ငံ၏ အဓိက စာရေးသားပုံစံဖြစ်တဲ့ Manyogana（万葉仮名） ကိုတီထွင်ကြပါတယ်။ Manyogana（万葉仮名）ကတော့ ယနေ့ခေတ် အသုံးပြုနေတဲ့ HIragana,Katakanaတို့ရဲ့ မူလအစပဲဖြစ်ပါတယ်။
စာရေးသူရွေးချယ်သောဆောင်းပါး
ဂျပန်ဘာသာစကား မှာ ဘာကြောင့်ဒေသိယစကားအများအပြားရှိတာလဲ?
ဂျပန်ဘာသာစကားမှာ ဒေသိယစကား များပြားစွာခြင်း၏ အကြောင်းအရင်းအဖြစ် ဂျပန်နိုင်ငံသည်မင်းနေပြည်တော် အပြောင်းအရွေ့ များပြားပြီး ဘာသာစကား အပြောင်းအလဲ ရှိ ခြင်းကြောင့်လို့ဆိုပါတယ်။ ဥပမာ ဂျပန်နိုင်ငံ၏မြို့တော် က Heian kyo (ယနေ့ခေတ်အခေါ် Kyoto) မှာရှိတုန်းက အဓိက ဘာသာစကားကို ခန်းစိုင်းဒေသိယစကား ဖြစ်ပြီး မြို့တော်ကို အဲဒိုသို့ ပြောင်းပြီးနောက် အဓိက ဘာသာစကားကို အဲဒို (ယနေ့ခေတ်အခေါ်Tokyo) ဒေသိယစကားအဖြစ် ပြောင်းလဲသတ်မှတ်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်အကြောင်းအရင်းတစ်ခုက တော့ ရှေးခေတ် ဂျပန်မှာ ဆိုရင် ဒေသတစ်ခုချင်းစီကိုနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအဖြစ်ယူဆလေ့ ရှိပြီး ဒေသတစ်ခုချင်းစီမှာ ဒေသခံတွေသာ နားလည်နိုင်တဲ့ ဘာသာစကားများကို ဖန်တီးလိုက်သောကြောင့်လို့ ယူဆလို့ ရပါတယ်။
ဂျပန်ဘာသာစကားမှာ ဒေသိယစကားဘယ်နှစ်မျိုး ရှိသလဲ။
ဒေသိယစကားက ဒေသအပေါ် လိုက်ပြီးကွဲ ပြားသော ကြောင့် ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ဒေသပေါင်း ၄၇ခု ဆိုရင် ဒေသိယစကား ၄၇ခုရှိနိုင်လောက်အောင်များပြားတယ်လို့ဆိုရင်လဲ အံ့သြစရာ ကိစ္စမဟုတ်ပါဘူး။ အမှန်တော့ ၄၇ခုထက်ပိုများပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ တောင်ဘက်စွန်း နှင့် မြောက်ဘက်စွန်းတွေမှာ ရှိတဲ့ အိုကီနာဝါနဲ့ ဟိုကိုင်းဒိုးဒေသ တွေမှာဆို ပင်မ ဒေသယ စကားအပြင် တခြားဒေသအပေါ်လိုက် ပြီး ဒေသယစကားများကိုအသုံးပြုပုံကွာသောကြောင့် အသေးစိတ်ပြောရရင် ဒေသိယစကားပေါင်း ၁၀၀ ကျော်ရှိပါတယ်။
ဘာကြောင့် ဒေသိယစကားက အရေးကြီးလဲ။
ဘာကြောင့် ဒေသိယစကားက အရေးကြီးလဲဆိုတာကို ပထမအချက်အနေနဲ့ပြောရရင် ဒေသိယစကားတွေဟာ လူမျိုး၊ဒေသ များရဲ့ကွဲပြားချက် သီးသန့်ဖြစ်တည်မှူ တို့ကိုယ်စားပြုနေတဲ့အချက်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒေသိယစကားတွေကတော့ အသက်ကြီးပိုင်းတွေသာ အသုံးများလေ့ရှိပြီး တချို့ဒေသများမှာဆိုရင် စံစကား ကိုပဲသုံးလ့ရှိကြပါတော့တယ်။
သို့သော် ခန်းစိုင်းဒေသိယစကားကတော့ ခြွင်းချက်တစ်ခုအနေနဲ့ ယနေ့တိုင် ဒေသတွင်းလူများက ဂုဏ်ယူစွာ အသုံးပြုလေ့ရှိ ကြပါတယ်။ တချို့ခန်းစိုင်းဒေသ ကိုပြောင်းရွေ့နေထိုင်ကြတဲ့ သူတချို့လည်း ခန်းစိုင်းဒေသိယစကား ကို ကြိုးစားသင်ယူလေ့ရှိ ကြပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ခန်းစိူင်းဒေသမှာ ခန်းစိုင်းစကားပြောပါက ပိုမိုရင်းနှီ လွယ်ပြီး အပြင်လူဆိုတဲ့ ခံစားချက်ပြီး မရှိဘဲ စီးပွားရေးအလုပ်အကိုင်များ ပိုမိုချောမွေ့လွယ်ကူ လာစေသော ကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ အိုကီနာဝါ ဒေသိယစကားလိုမျိုး တချို့ ဒေသိယစကားများကတော့ ပျောက်ကွယ်လုနီးပါးဖြစ်နေပါပြီ။ ဒါကြောင့် ဒေသခံများက သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်ယဥ်ကျေးမှူများကို မြှင့်တင်ဖို့ပြီး မိမိတို့ရဲ့ ယဥ်ကျေးမှူကို ကာကွယ်ဖို့ ကြိုးစားနေကြ ပါတယ်။
သိထားသင့်သော ဂျပန် ဒေသိယစကားများ။
ဒီဆောင်းပါးမှာတော့ ဒေသိယစကား အားလုံးကိုမဖော်ပြ နိုင်ပေမယ့် သိသင့်သိထိုက်သော ဒေသိယစကားတချို့ကို ဖော်ပြ သွားပါမယ်။
ခန်းစိုင်းဒေသိယစကား
ခန်းစိုင်းဒေသိယစကား ကတော့ ခန်းစိုင်းဒေသမှာသုံးတဲ့ ဒေသိယစကားဖြစ်ပြီး အထင်ရှားဆုံးမျိုးကွဲကတော့ အိုဆာကာ ဒေသိယ စကားဖြစ်ပါတယ်။
သူ့ ရဲ့ထူးခြားချက်ကတော့ လေသံကိုခပ်မြန်မြန်နဲ့ ခပ်ကြမ်းကြမ်းပြောခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ အသံအတက်အကျလည်း တော်တော် မြင့်ပြီး အဖြည့်ပုဒ်ဆက်အနေနဲ့「や ya」ကိုသုံးပြီး အငြင်းဝါကျကို 「ない nai」 အစား「へん hen」.ကိုသုံးလေ့ရှိပါတယ်။
ခန်းစိုင်းဒေသိယစကားထဲမှာမှ အိုဆာကာဒေသိယစကားကို ဟာသအစီအစဥ် တွေများအများဆုံးတွေ့ရလေ့ ရှိပြီး Animeတွေထဲမှာတော့ ပိုပြီးရင်းနှီးပြီး ပျော်ရွှင်ဆူညံ့တဲ့ ဇာတ်ဝင်ခန်းတွေမှာ ကြားရလေ့ရှိပါတယ်။ ဟာသသရုပ်ဆောင်များအပြားလဲ ခန်းစိုင်ဒေသခံများဖြစ်ပြီး ခန်းစိုင်ဒေသခံများက ဟာသညဏ်ရွှင်ပြီး ပျော်ရွှင်တတ်သူများအဖြစ် နာမည်ကြီးကြပါတယ်။
ခန်းစိုင်းဒေသယစကားရဲ့ အဓိက မျိုးကွဲ၃ခုကတော့ အိုဆာကာဒေသိယစကား၊ ကျိုတိုဒေသိယစကား၊ ကိုဘေးဒေသိယစကားတို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။
တိုဟိုကုဒေသိယစကား
တိုဟိုကုဒေသိယစကားကတော့ ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ အရှေ့မြောက်ဘက်ပိုင်းမှာ အဓိကသုံးလေ့ရှိတဲ့ ဒေသိယစကားဖြစ်ပြီး လေသံပျော့ပျော့နဲ့ နှေးနှေးပြောတာက ထူးခြားချက်ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်တစ်ခုထူးခြားတာကတော့ တချို့စကားလုံးတွေကို အသံထွက်တစ်ခုတည်းနဲ့ အစားထိုးတတ်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ အဓိက အသုံးများတာကတော့ စားပါ ဆိုတဲ့ အမိန့်ပေးဝါကျ အစား အစားထိုးသုံးတဲ့ “ke”ဆိုတဲ့စကားလုံးဖြစ်ပါတယ်။ နာမ်စားတချို့လဲ စံဘာသာစကားနဲ့ အသံထွက်ကွဲပါတယ်။ ဥပမာ「私 watashi」အစား “waa”လို့အသံထွက်ပြီး၊ 「俺 / おれ ore」အစား 「おら ora」 လို့အသံထွက်လေ့ရှိ ပါတယ်။
တိုဟိုကုဒေသိယစကားတွေက အေးဆေးပြီး တည်ငြိမ်မှူရှိတယ်လို့ဆိုကြပါတယ်။
ဒီတစ်ခုကတော့ အဓိက အားဖြင့် အိုကီနာဝါကျွန်းပေါ် ဒေသခံတွေသုံးလေ့ရှိပြီး ပင်မဘာသာစကားကတော့ Ryukyuanဘာသစကားဖြစ်ပြီး ထိုဘာသာစကားကတော့ ယူနစ်စကိုရဲ့ ပျောက်ကွဲလုနီးပါး အန္တရာယ်အများဆုံးစာရင်းဝင်ထားပါတယ်။ အိုကီနာဝါဒေသိယစကားကို ဒေသတွင်းမှာတော့ 「うちなーぐち Uchinaaguchi」လို့ခေါ် လေ့ရှိပါတယ်။
အိုကီနာဝါ ဒေသိယစကားမှာ ကိုယ်ပိုင်အရေးအသားနှင့်အသုံးအနှူန်းရှိသော ကြောင့် ထိုဘာသာစကား ကို လူတော်တော်များများကနားမလည်ကြပါ။ ထို့ကြောင့် 「うちなーぐち Uchinaaguchi」စကားပြောတဲ့သူတွေအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံမှူတွေ ရှိတာကြောင့် တချို့လူတွေက တိုကျိူ အသုံးစကားကိုသာသုံးလေ့ရှိကြပါတော့တယ်။
ယနေ့ခေတ်လူငယ်တချို့ကတော့ 「うちなーぐち Uchinaaguchi」ကို ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ဒေသိယစကားတစ်ခု အဖြစ် လက်ခံလာကြအောင်ကြိူးစားနေကြပါတယ်။
ဒေသိယစကားများ၏ အသုံးများသော စကားစုအချို့ကို လေ့လာကြည့်ကြရအာင်
ခန်းတို၊ ခန်းစိုင်၊ တိုဟိုကု၊ အိုကီနာဝါ စတဲ့ ဒေသတွေမှာ အသုံများတဲ့ စကားစုတွေကို ဘယ်လိုပြောလဲလေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
မင်္ဂလာပါ
-
ခန်းတို - こんにちは Konnichiwa
-
ခန်းစိုင်း - こんにちは Konnichiwa (လေသံကွဲ)
-
တိုဟိုကု - こんぬづは Konnuzuwa (ဆန်းဒိုင်း, မိရဂိဒေသတွေမှာအဓိကသုံး)
-
အိုကီနာဝါ - はいさい/はいたい Haisai (ယောက်ျားလေးတွေအဓိကသုံး) / Haitai (မိန်းကလေးတေံအဓိကသုံး )
အရသာရှိတယ်
-
ခန်းတို - おいしい Oishii
-
ခန်းစိုင်း - うまいやん Umaiyan (အိုဆာကာမှအဓိက သုံး)
-
တိုဟိုကု - んめ Unme (ခရိုင်အပေါ်လိုက်၍အသုံးနှုန်းကွဲ)
-
အိုကီနာဝါ- まーさん Maasan
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်
-
ခန်းတို - ありがとうございます or Arigatogozaimasu
-
ခန်းစိုင် - おおきに Ookini
-
တိုဟိုကု - おしょしな Oshoshina (Yamagataမှာအဓိကသုံး)
-
အိုကီနာဝါ - 御拝でーびーる Nifee Deebiiru
ဒေသိယစကားတချို့ကို ဘယ်လိုခွဲခြားမလဲ။
တိုကျိုမှာနေထိုင်ပါက ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ဒေသိယစကားကို ခွဲခြားကို တော်တော်လွယ်ကူပါတယ်။ အောက်ကအချက်၂ချက်ကို အဓိက ကြည့်ပြီးခွဲခြားနိုင်ပါတယ်။
အဆုံးသတ်စကားလုံးများကို သတိပြုခြင်း
တိုကျိုဒေသိယစကားမှာတော့ ဝါကျတစ်ခုမှာ だ da နဲ့ အဆုံးသတ်တာများပေမယ့် ခန်းစိုင်းမှာဆိုရင်တော့ 「や Ya」နဲ့အစားထိုးပြီး အလယ်ပိုင်းဒေသမှာဆိုရင်တော့ 「じゃ Ja」နဲ့အစားထိုးတာမျိူးတွေပါ။
ဥပမာ တိုကျို - そうなんや sonannya」
ခန်းစိုင်း - 「そうなんや sonannya」
အလယ်ပိုင်းဒေသ - 「そうなんじゃ sounannja」
လေသံများကိုသတိပြုခြင်း
ဂျပန်ဘာသာစကားက လေသံ အတက်အကျ များတဲ့ဘာသာ စကားဖြစ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့်ဒေသိယစကားတွေမှာပါ။ ပုံမှန် စကားတစ်လုံးတည်းကိုပဲ လေသံအပေါ် လိုက်ပြီး ဘယ်ဒေသက လာလဲဆိုတာကို ခန့်မှန်းလို့ရနိုင်ပါတယ်။
ဥပမာ 「わかる wakaru」က တိုကျိုမှာဆို အနိမ့်-အမြင့်-အနိမ့် လေသံဖြစ်ပေမယ့် ခန်းစိုင်းမှာတော့ အမြင့်-အမြင့်-အမြင့် လေသံနဲ့ပြောလေ့ရှိပါတယ်။
အနှစ်ချူပ်
ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ဒေသိယစကား အများအပြားရှိပြီးတစ်ခုချင်းစီမှာထူးခြားချက်တစ်မျိုးစီရှိကြပါတယ်။ ဒေသိယ စကားတွေကိုပိုသိလေလေ ဂျပန်နိုင်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ဗဟုသုတကြွယ်ဝလေလေဖြစ်ပါတယ်။ ထိုဒေသိယစကားများက ရိုးရာယဥ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်ကြွယ်ဝမှူရဲံသက်သေဖြစ်ပြီး ဒေသိယစကားများကိုလေ့လာခြင်းက ရိုးရာယဥ်ကျေးမှုများကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရာလဲရောက်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် သင်ဒေသိယစကားပြောပါက တချို့ ဒေသခံများ ကြည်နူးပျော်ရွှင်ကြမှာ ကျိန်းသေပါတယ်။
