Tsukimi (月見) သို့မဟုတ် Otsukimi (お月見) ဆိုတာကတော့ ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ဆောင်းဦးအလယ်မှာ ကျင်းပလေ့ရှိတဲ့ လကြည့်တဲ့ ပွဲတော်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ လပြက္ခဒိန်ရဲ့ ၈ လမြောက် ၁၅ ရက်နေ့ညမှာ ကျင်းပတာဖြစ်ပါတယ်။ Jyuugo-ya (十五夜) လို့လဲခေါ်ကြပါတယ်။
မာတိကာ
- Tsukimi (月見) ဆိုတာဘယ်လိုမျိုးလဲ။
- Tsukimi ကဘယ်အချိန်မှာ ကျရောက်တာလဲ။
- ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ Tsukimi အလေ့အထများ။
- Tsukimi နှင့် ပတ်သက်တဲ့မီနူးများ။
Tsukimi (月見) ဆိုတာဘယ်လိုမျိုးလဲ။
Tsukimi (月見) သို့မဟုတ် Otsukimi (お月見) ဆိုတာကတော့ ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ဆောင်းဦးအလယ်မှာ ကျင်းပလေ့ရှိတဲ့ လကြည့်တဲ့ ပွဲတော်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ လပြက္ခဒိန်ရဲ့ ၈ လမြောက် ၁၅ ရက်နေ့ညမှာ ကျင်းပတာဖြစ်ပါတယ်။ Tsukimi (月見) ရဲ့ဘာသာပြန်ကတော့ 月 (tsuki) ဆိုတာကတော့ လ ကိုဆိုလိုတာဖြစ်ပြီးတော့ 見 (mi) ကတော့ ကြည့်တာကိုဆိုလိုပါတယ်။ တိုက်ရိုက်ဘာသာပြန်လိုက်ရင်တော့ လကြည့်ခြင်းလို့ အဓိပ္ပာယ်ရပါတယ်။ ၁၅ ရက်နေ့မှာ ကျရောက်တဲ့ အတွက်ကြောင့်လဲ Jyuugo-ya (十五夜) ၁၅ ရက်နေ့ညလို့လဲ ခေါ်လေ့ရှိကြပါတယ်။ 十五 (jyuugo) ကတော့ ၁၅ ကိုဆိုလိုတာဖြစ််ပြီးတော့ 夜 (yoru) ဆိုတာကတော့ ညကိုဆိုလိုတာဖြစ်ပါတယ်။
ဒီလကြည့်တဲ့ ရိုးရာကတော့ တရုတ်ယဥ်ကျေးမှုကနေပြီးတော့ ဂျပန်နိုင်ငံကိုရောက်ရှိလာတာဖြစ်ပြီးတော့ Heian ခေတ် (800 AD) မှာစတင်ပြီးတော့ ဝင်ရောက်လာတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို အချိန်တွေမှာတော့ mochi လိုခေါ်တဲ့ ဂျပန်ရိုးရာကောက်ညှင်းတွေကို စားပြီးတော့ လမင်းကြီးကို ကြည့်ရှုခံစားလေ့ရှိကြပါတယ်။ အစပိုင်းမှာတော့ ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ဘုရင်အမျိုးနွယ်တွေကြားမှာသာ ဒီလိုမျိုး အလေ့အထတွေရှိကြပေမယ့် Edo ခေတ် (1600 AD) ကိုရောက်လာတဲ့ အချိန်မှာတော့ လကြည့်တဲ့ အလေ့အထက ပိုပြီးတော့ သာမာန်လူတွေကြားထဲမှာ ကျယ်ပြန့်ခေတ်သားလာခဲ့ပါတယ်။
Jyuusan-ya (十三夜) ဆိုတာ။
Jyuusan-ya (十三夜) ဆိုတာကတော့ ဂျပန်နိုင်ငံရဲံ လပြက္ခဒိန် ၉ လပိုင်း ၁၃ ရက်နေ့မှာ ကောက်ရိတ်သိမ်းဖို့အတွက် လကိုကြည့်တဲ့ အလေ့အထဖြစ်ပါတယ်။ အပေါ်မှာဖော်ပြခဲ့တဲ့ yuugo-ya (十五夜) ၁၅ ရက်နေ့မှာ လကြည့်တဲ့ အလေ့အထကတော့ တရုတ်နိုင်ငံကနေပြီးတော့ ဆင်းသက်လာတဲ့ ရိုးရာဖြစ်ပေမယ့် Jyuusan-ya (十三夜) ဆိုတဲ့ ၁၃ ရက်နေ့မှာကြည့်တဲ့ အလေ့အထကိုတော့ ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ မူလယဥ်ကျေးမှုဖြစ်ပါတယ်။ ၁၃ ရက်နေ့ သို့မဟုတ် ၁၅ ရက်နေ့ ထဲက တစ်ရက်ကိုသာ လကိုကြည့်ခြင်းကိုတော့ 片見月 (katamitsuki) သို့မဟုတ် 片月見 (katatsukimi) လို့ခေါ်ပြီးတော့ နိမိတ်မကောင်းဘူးလို့ယူဆလေ့ရှိကြပါတယ်။
စာရေးသူရွေးချယ်သောဆောင်းပါး
Tsukimi ကဘယ်အချိန်မှာ ကျရောက်တာလဲ။
ဒါဆိုရင် လကြည့်တဲ့နေ့က ဘယ်နေ့မှာကျရောက်ပါသလဲ။ လက်ရှိအသုံးပြုနေတဲ့ ပြက္ခဒိန်ပေါ်မှာTsukimi ကျရောက်တဲ့နေ့ကိုကြည့်လိုက်ကြရအောင်။ စက်တင်ဘာလနှင့် အောက်တိုဘာလအတွင်းမှာကျရောက်ပြီးတော့ အသေးစိတ်ကတော့ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ပါတယ်။
-
Jyuugo-ya (十五夜) ကတော့ စက်တင်ဘာလ ၁၇ (အင်္ဂါနေ့) ဖြစ်ပြီးတော့
-
Jyuusan-ya (十三夜) ကတော့ အောက်တိုဘာလ ၁၅ (အင်္ဂါနေ့) မှာကျရောက်မှာဖြစ်ပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ Tsukimi အလေ့အထများ။
လကြည့်တဲ့နေ့မှာ လကိုကြည့်တာအပြင် တခြားရိုးရာအလေ့အထလေးတွေကိုလဲ ပြုလုပ်လေ့ရှိကြပါတယ်။ တရုတ်မှာတော့ လမုန့်တွေကိုစားလေ့ရှိပေမယ့် ဂျပန်နိုင်ငံမှာတော့ မုန့်တွေကို နတ်ဘုရားကိုပူဇော်ရင်းနှင့် ကောက်ပဲ သီးနှံတွေ အထွက်တိုးစေဖို့အတွက် ဆုတောင်းလေ့ရှိကြပါတယ်။ ဒီအလေ့အလလေးတွေကို တစ်ခုချင်းကြည့်လိုက်ကြရအောင်။
ပူဇော်မယ့် အစားစာတွေ ပြုလုပ်ခြင်း
Tsukimi ကတော့ ကောက်ပဲသီးနှံတွေအထွက်ကောင်းဖို့ ပူဇော်ပွဲနဲ့ တိုက်ရိုက်ဆက်စပ်နေတဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့လို့ နတ်ဘုရားတွေကို ပူဇော်ဖို့အတွက် အစားအသောက်တွေကိုပြုလုပ်ရပါတယ်။ ဒီအစားအသောက်တွေကိုကြည့်လိုက်ကြရအောင်။
Pampas Grass - (ススキ susuki)
Pampas Grass တွေက မကောင်းတဲ့ အရာတွေနှင့် ရောဂါတွေကို ဖယ်ရှားနိုင်စွမ်းရှိတယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆရှိပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ Pampas Grass တွေကတော့ ဆန်စပါးရွက်တွေနှင့် မျိုးစုတူတဲ့ အတွက်ကြောင့်မိုလို့ ဆန်စပါးအထွက်ကောင်းဖို့အတွက် ဆုတောင်းတဲ့ ရဉ်ရွယ်ချက်နှင့် ပူဇော်တယ်လို့လဲပြောဆိုကြပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ အများအားဖြင့် မဂဏန်းတွေဖြင့် ရွေးချယ် ပူဇော်လေ့ရှိကြပြီးတော့ ၃ ကနေ ၅ အထိကတော့ အနေတော်လောက်ဖြစ်ပါတယ်။
လကြည့်ကောက်ညှင်းလုံး (月見団子 tsukimi dango)
Tsukimi dango လို့ခေါ်တဲ လကြည့်ကော်ညှင်းလုံးတွေကတော့ လကြည့်တဲ့ အချိန်မှာ စားလေ့ရကြပါတယ်။ Jyuugo-ya မှာဆိုရင် ၁၅ လုံး၊ Jyuusan-ya ၁၃ လုံးအစသဖြင့် အသီးသီး ပူဇော်လေ့ရှိကြပါတယ်။ Tsukimi dango တွေကိုတော့ ဆောင်းရာသီမှာ ရီတ်သိမ်းထားတဲ့ ကောက်ညှင်းဆန်နှင့်ပြုလုပ်ပြီးတော့ ပီရမစ်ပုံစံ သစ်သားတုံးပေါ်မှာ တင်ပြီးတော့ အလှဆင်ပါတယ်။ လုံးဝန်းနေတဲ့ ကောက်ညှင်းလုံးတွေကတော့ လဝန်းကြီးကို ကိုယ်စားပြုတာလဲဖြစ်ပါတယ်။
ရေ သို့မဟုတ် အရက်
ဂျပန်မှာတော့ ရေနှင့် အရက်ကို ဘုရားးနှင့် နတ်ဘုရားကျောင်းတွေမှာ ပူဇော်လေ့ရှိကြပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ပူဇော်လေ့ရှိကြပါတယ်။ Tsukimi အတွင်းမှာတော့(新酒 shinshu) လို့ခေါ်တဲ့ အရက်အမျိုးအစားတွေကို ပူဇော်လေ့ရှိကြပါတယ်။
ဆောင်းဦးရာသီထွက် သီးနှံများ။
Tsukimi က ကောက်ပဲသီးနှံတွေ အထွက်ကောင်းစေဖို့ ပူဇော်တဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ဆောင်းဦးရာသီမှာ ထွက်တဲ့ ကောက်ပဲသီးနှံတွေလဲ အကျုံးဝင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ဆောင်းဦးရာသီမှာထွက်တဲ့ အသီးအနှံတွေဖြစ်တဲ့ ပန်းသီး, သစ်တော်သီး၊ ဖရုံသီး၊မှီု တို့ကိုလဲ ပူဇော်တဲ့ ပစ္စည်းအဖြစ် အသုံးပြုလေ့ရှိကြပါတယ်။
ဆောင်းဦးရာသီ ပန်း ၇ မျိး (秋の七草 aki no nanakusa)
ဆောင်းဦးရာသီ ပန်း ၇ မျုးကိုလဲ ပူဇော်တဲ့ ပစ္စည်းအနေနဲ့ အသုံးပြုလေ့ရှိပါတယ်။ Hagi၊ သူကြွမ်ဂမုန်း၊ ပျူဝါးပင်၊ ခေါင်းလောင်းပန်း၊Waranadesico,Ominaeshi,Fujibakama အစရှိတဲ့ ၇ မျိုးဖြစ်ပါတယ်။
Tsukimi ပွဲတော်များ
နောက်ပြီးတော့ Tsukimi ရာသီကိုရောက်လာတိုင်း Tsukimi နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ပွဲတွေကို ဘုရားကျောင်းတွေနှင့် နတ်ကွန်းတွေမှာ Tsukimi နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ပွဲတွေကို ကျင်းပလေ့ရှိကြပါတယ်။ Tsukimi ရဲ့ အရသာအပြင် ဂျပန်ရိုးရာတေးသွားတွေကိုလဲ ခံစားနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ Tsukimi
ရာသီရောက်ရင် အနီးနားမှာ Tsukimi နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ပွဲတွေ ရှိမရှိကို ကြည့်ရှုကြည့်ပါ။
Tsukimi နှင့် ပတ်သက်တဲ့မီနူးများ။
ဂျပန်မှာတော့ ရာသီ၊ ပွဲတော်ရှိတိုင်း မီနုးအသစ်တွေကို တွေ့ရှိရလေ့ရှိပါတယ်။ Tsukimiရောက်ရင်လဲ Tsukimi နဲ့ပတ်သက်တဲ့ မီနုးတွေကို တွေ့မြင်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ဥပမာ အားဖြင့် tsukimi udon (月見うどん), tsukimi soba (月見そば), otsukimi tsukune (お月見つくね) တို့ကို ဆိုင်တွေ အသီးသီးမှာတွေ့မြင်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။
人生で一度も月見バーガーを食べたことがないという皆さん！
— マクドナルド (@McDonaldsJapan) September 13, 2023
思い立ったが吉日ですよ🌕 pic.twitter.com/TSsux4CjrX
နောက်ပြီးတော့ McDonald’s Japan ရဲ့ Tsukimi Burger လဲ ရာသီရောက်တာနဲ့ စတင်ရောင်းချတာကို တွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ Tsukimi Burger ကတော့ ၁၉၉၁ ခုနှစ်မှာ စတင်ရောင်းချပြီးတော့ ယနေ့အထိတိုင်နာမည်ကြီးဆဲဖြစ်ပါတယ်။အမြဲတမ်း Tsukimi Burger ရောင်းချတဲ့ အချိန်ရောက်ရင် လူတန်းစီတာကိုတွေ့ရပါတယ်။
