ဂျပန်ဘာသာစကားမှာ ယဥ်ကျေးတဲ့ အသုံးအနှုန်း (敬語, Keigo) တွေကတော့ အရမ်းကိုအရေးကြီးတဲ့ အသုံးအနှုန်းတွေဖြစ်ပါတယ်။ ဂျပန်စာလေ့လာနေတဲ့ သူတွေကြားထဲမှာတော့ (敬語, Keigo) ကိုလေ့လာဖို့ ခက်ခဲတဲ့ အပိုင်းတစ်ပိုင်းဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာဘာသာစကားမှာလဲ ယဥ်ကျေးတဲ့ အသုံးအနှုန်းရှိပေမယ့် ဂျပန်ဘာသာစကားရဲ့ (敬語, Keigo) ကတော့ ပိုပြီးတော့ အပိုင်းတွေ များပြားပါတယ်။
ဒီဆောင်းပါးမှာတော့ (敬語, Keigo) အမျိုးအစားတွေနဲ့ အသုံးပြုပုံအသုံးပြုနည်းတွေကို ဖော်ပြပေးသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ပြီး ဥပမာစာကြောင်းတွေကိုပါ ထပ်လောင်းပြီးနားလည်လွယ်အောင်ရှင်းပြသွားပါ့မယ်။
မာတိကာ
- ယဥ်ကျေးတဲ့ အသုံးအနှုန်း (敬語, Keigo) ဆိုတာဘာလဲ။
- (敬語, Keigo) အမျိုးအစား ၅ မျိုး။
- အရေးကြီးတဲ့ ယဥ်ကျေးအသုံးအနှုန်းများ။
- အမှားများတဲ့ အသုံးအနှုန်းများ။
ယဥ်ကျေးတဲ့ အသုံးအနှုန်း (敬語, Keigo) ဆိုတာဘာလဲ။
ဂျပန်ဘာသာစကားမှာတော့ တစ်ဖက်လူအပေါ်နှင့် နေရာအနေအထားအပေါ်မူတည်ပြီးတော့ ယဥ်ကျေးတဲ့ အသုံးအနှုန်းတွေကို အသုံးပြုလေ့ရှိပါတယ်။ ဒီလို ယဥ်ကျေးတဲ့ အသုံးအနှုန်းအမျိုးအစားတွေ အများကြီးရှိပေမယ့် အားလုံးကို ခြုံငုံပြီးတော့ (敬語, Keigo) လို့ခေါ်ကြပါတယ်။ 敬 (Kei) ဆိုတာကတော့ လေးစားခြင်းလို့ အဓိပ္ပာယ်ရပြီး 語 (Go) ဆိုတာကတော့ ဘာသာစကားလိုအဓိပ္ပာယ်ရပါတယ်။ နှစ်ခုစလုံးကိုပေါင်းစပ်ပြီး တိုက်ရိုက်အဓိပ္ပာယ်ပြလိုက်ရင်တော့ လေးစားသမှုကိုပြသတဲ့ စကားလို့ အဓိပ္ပာယ်ရပါတယ်။ (敬語, Keigo) မှာတော့ ပုံစံ အမျိုးအစားတွေလဲ ရှိပြီးတော့ တချို့စကားလုံးတွေကိုတော့ ပုံစံမရှိပဲနဲ့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ စကားစုကို ဒီအတိုင်း ကျက်မှတ်ဖို့လိုအပ်ပါတယ်။
(敬語, Keigo) ကိုတော့ အများအားဖြင့် ကိုယ့်ထက် ရာထူး၊ အသက်အရွယ်ကြီးတဲ့ သူတွေနဲ့ ပထမဆုံးတွေ့တဲ့ သူတွေနဲ့ စတင်ပြီးတော့ အလုပ်လုပ်တဲ့ အချိန်မှာ အသုံးပြုလေ့ရှိပါတယ်။
စာရေးသူရွေးချယ်သောဆောင်းပါး
(敬語, Keigo) အမျိုးအစား ၅ မျိုး။
ပထမဆုံး (敬語, Keigo) အမျိုးအစားတွေကိုသေချာသိထားဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ (敬語, Keigo) အမျိုးအစား ၅ မျိုးကိုအောက်ပါအတိုင်းခွဲခြားနိုင်ပြီး ပထမ ၃ မျိုးကတော့ ရှေးယခင်ကတည်းကရှိနေတဲ့ (敬語, Keigo) အမျိုးအစားဖြစ်ပြီး ကျန်တဲ့ ၂ မျိုးကတော့ ၂၀၀၇ ခုနှစ်ကနေစပြီးတော့ ထပ်ပေါင်းထည့်ထားပါတယ်။
- Sonkeigo (尊敬語)
- Kenjougo (謙譲語)
- Teineigo (丁寧語)
- Teichougo (丁重語)
- Bikago (美化語)
Sonkeigo (尊敬語)
Sonkeigo (尊敬語) ကတော့ တဖက်လူက ကိုယ်ထက်ကြီးတဲ့ သူ သို့မဟုတ် တတိယ ပုဂ္ဂိုလ်ကကိုယ့်ထက် ကြီးတဲ့ သူဖြစ်တဲ့ အချိန်မှာ ဒီတဖက်လူကို မြှင့်တက်ဖို့အတွက် အသုံးပြုပါတယ်။
ဘယ်အချိန်မှာ Sonkeigo ကိုသုံးရမလဲ။
Sonkeigoကတော့ လုပ်ငန်းခွင်နှင့်၊ ဝယ်သူ၊ client တိုနဲ့ပြောဆိုဆက်ဆံတဲ့ အချိန်မှာ အသုံးများပြီးတော့ ဂျပန်မှာ အလုပ်လုပ်တဲ့ အချိန်မှာ မသိမဖြစ်သိထားသင့်ပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ အလုပ်အပြင် ပထမဆုံးတွေ့ဖူးတဲ့ ကိုယ့်ထက် အသက်ကြီးတဲ့ သူတွေကိုလဲ Sonkeigo ကိုသုံးရမှာဖြစ်ပါတယ်။
Sonkeigo ကိုဘယ်လိုပုံစံမျိုးနဲ့ အသုံးပြုရမှာလဲ။
Sonkeigo ကတော့ယဥ်ကျေးတဲ့ ရှေ့ဆက်ပစ္စည်းတွေဖြစ်တဲ့ お (O-) နဲ့ ご (Go-) ကိုတပ်ပြီး အသုံးပြုရမှာဖြစ်ပါတယ်။ စကားလုံးအပေါ်မူတည်ပြီးတော့ ခြွင်းချက်တွေရှိပြီး ဒီခြွင်းချက်တွေကိုတော့ ကျက်မှတ်ထားတာ အကောင်းဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ အသေးစိတ်ကို နောက်ပိုင်းမှာ ဖော်ပြပါ့မယ်။
Kenjougo (謙譲語)
Kenjougo ကတော့ Kensongo (謙遜語) လို့ခေါ်ပြီးတော့ ကိုယ့်ကိုကို နိုမ့်ချတဲ့ အချိန်မှာ အသုံးပြုလေ့ရှိပါတယ်။ ပြောတဲ့ သူကိုနိုမ့်ချပြီးတော့ တဖက်လူကို မြှင့်တင်ဖို့အတွက် အသုံးပြုတဲ့ စကားလုံးမျိုးဖြစ်ပါတယ်။
Sonkeigo နဲ့ Kenjougo ကိုဘယ်လိုခွဲမလဲ။
တချို့ ဂျပန်စာလေ့လာတဲ့ သူတွေကတော့ Sonkeigo နဲ့ Kenjougo ကိုဘယ်လိုခွဲမလဲ ဆိုတဲ့ မေးခွန်းတွေ တော်တော် များများမေးတတ်ပါတယ်။ အလွယ်ကူဆုံးကတော့ ပြုလုပ်နေသူက မိမိကိုယ်တိုင်လား တဖက်လူ (ကိုယ့်ထက်အသက်အရွယ်၊ ရာထူး ကြီးတဲ့သူ) လားဆိုတာကိုခွဲခြားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
ဥပမာ - (読む, Yomu): ဖတ်သည်
- တဖက်လူ (ကိုယ့်ထက်အသက်အရွယ်၊ ရာထူး ကြီးတဲ့သူ) ကဖတ်နေရင် Sonkeigo 読まれる (Yomameru) သို့မဟုတ် お読みになる (O-Yomi ni naru) ပြောင်းရမှာပါ။
- တကယ်လို့ ကိုယ်ကိုတိုင်ဖတ်နေရင် Kenjougo ဖြစ်ပြီး 拝読する (Haidokusuru) ဖြစ်မှာပါ။
Kenjougo ကိုဘယ်အချိန်မှာ အသုံးပြုမှာလဲ။
Kenjougoကလဲ ခြွင်းချက်ပုံစံတွေရှိသလို お (O-)သို့မဟုတ် ご (Go-) ပေါင်းပြီးတော့လဲ Kenjougo ကိုအသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ အသေးစိတ်ကို ဇယာမှာကြည့်ရှုနိုင်ပါတယ်။
Teineigo (丁寧語)
Teineigo (丁寧語) ကတော့ အသက်အရွယ်၊ ဆက်ဆံရေး၊ ရာထူးအစရှိတဲ့ အရာတွေ အပေါ်မမူတည်ဘဲ ဘယ်သူ့ကိုမဆို အသုံးပြုလို့ရတဲ့ ယဥ်ကျေးတဲ အသုံးအနှုန်းတစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။ ဖတ်စာအုပ်တွေထဲမှာတွေ့ရတဲ့ Teineigo (丁寧語) ကိုတော့ ၂ မျိုးတွေရနိုင်ပါတယ်။
Teineigo (丁寧語) ကိုဘယ်လိုအသုံးပြုရမလဲ။
Teineigo (丁寧語) ကိုတော့ မူရင်းစကားလုံးရဲ့ အနောက်မှာ です (Desu) သို့မဟုတ် ます (Masu).
Verb + ます (Masu)
- စားသည်: 食べる (Taberu) = 食べる → 食べます (Tabemasu)
- ဝယ်သည် : 買う (Kau) = 買う → 買います (Kaimasu)
Adjectives / Nouns + です (Desu)
- လှပသောl : 素敵 (Suteki) → 素敵です (Suteki desu)
- Ramen : ラーメン (Ra-men) → ラーメンです (Ra-men desu)
JLPT N5 N4 ဝေါဟာရပေါင်းချုပ်မှာ ဝေါဟာရတွေအကြောင်းကို အသေးစိတ်လေ့လာနိုင်ပါတယ်။
Teichougo (丁重語)
Teichougo (丁重語) ကတော့ ကိုယ့်ကိုကို နိုမ့်ချတဲ့ Kenjougoရဲ့ အခွဲဖြစ်ပေမယ့် 2007ခုနှစ်မှာ MEXT ကနေပြီးတော့ ယဥ်ကျေးတဲ့ ပုံစံတစ်မျိူးအဖြစ် ထပ်ပြီးပေါင်းထည့်လိုက်ပါတယ်။
အဲဒါဆို Teichougo (丁重語) နှင့် Kenjougo ကိုဘယ်လိုခွဲခြားရမလဲ။
တဖက်လူက ကိုယ့်ထက် မြင့်တဲ့ အချိန်မှာ Kenjougo ကိုအသုံးပြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တဖက်လူက မြင့်နေတာမျိုးမဟုတ်ပေမယ့် ကိုယ့်ကိုကို နိုမ့်ချချင်တဲ့ အချိန်မှာ Teichougo (丁重語) ကိုအသုံးပြုလို့ရပါတယ်။
ဥပမာ သွားသည် (行く, Iku) နှင့် (来る, Kuru) ကို ဥပမာအနေနဲ့ကြည့်လိုက်ကြရအောင်။
-
Kenjougo အတွက်ဆိုရင်တော့ 行く ကနေပြီးတော့ 参ります (Mairimasu) သို့မဟုတ် 伺います (Ukagaimasu) ဖြစ်လာမှာဖြစ်ပါတယ်။
ဥပမာ - 私が参ります/伺います。(watashi ga mairimasu / ukagaimasu) ကျွန်တော်သွားသည်၊ လာသည်။
-
Teichougo ကိုကြည့်လိုက်ကြရအောင်။ 行く ကနေပြီးတော့ 参ります (Mairimasu) တစ်မျိုးတည်းသာ အသုံးပြုလို့ရပါတယ်၊
ဥပမာ - バスが参ります。(basu ga mairimasu) - ဘတ်စ်ကားလာသည်။
Bikago (美化語)
Bikago ဆိုတာကတော့ စကားလုံးနဲ့စကားပြောကို ပိုပြီးတော့ လှပစေတဲ့ အသုံးအနှုန်းမျိုးဖြစ်ပါတယ်။
Bikago ကိုယ်ဘယ်လိုအသုံးပြုရမလဲ။
အများအားဖြင့် Sonkeigo နှင့် Kenjougo မှာလိုမျိုး お (O-) သို့မဟုတ် ご (Go-) ပေါင်းထည့်ပြီးအသုံးပြုပေမယ့် ဒီお (O-)သို့မဟုတ် ご (Go-) တွေကတော့ လေးစားမှုနှင့် ရိုသေမှုကိုပြသတဲ့ Bikago (美化語) မျိုးမဟုတ်ပါဘူး။
ဥပမာ
- 寿司 (SUSHI) → お寿司 (O-Sushi)
- အိမ်နီးနားချင်း : 近所 (Kinjo) → ご近所 (Go-Kinjo)
- ထိုင်ခုံ : 席 (Seki) → お席 (O-Seki)
お (O-) သို့မဟုတ် ご (Go-) ခွဲခြားပုံကတော့ မူလ အရင်းမြစ်အပေါ်မှာမူတည်ပါတယ်။ စကားလုံးက ဂျပန်အသံပေါင်းထည့်ထားခြင်း သို့မဟုတ် ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ မူလစကားလုံဆိုရင်တော့ お (O-) ကိုပေါင်းလေ့ရှိပါတယ်။ ဥပမာ 寿司 (SUSHI) ကတော့ ဂျပန်မူလစကားလုံးဖြစ်လို့ お寿司 (O-Sushi)
ဖြစ်ပြီး 近所 (Kinjo) ကတော့ တရုတ်အသံထွက်ကိုပေါင်းစပ်ထားတဲ့ စကာလုံး ၂ လုံးဖြစ်တဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ご近所 (Go-Kinjo) ဖြစ်သွားပါတယ်။ သို့သော် ဒီနည်းကိုသွေဖယ်တဲ့ စကားလုံးတွေလဲရှိပါတယ်။
အရေးကြီးတဲ့ ယဥ်ကျေးအသုံးအနှုန်းများ။
ဒီအပိုင်းမှာတော့ ဂျပန်မှာ အသုံးများတဲ့ ယဥ်ကျေးတဲ့ အသုံးအနှုန်းတွေကို ဖော်ပြသွားပါ့မယ်။
အဓိပ္ပာယ် |
|
Sonkeigo List |
Kenjougo List |
Teineigo List |
---|---|---|---|---|
လုပ်သည် |
する |
なさる / される 「ご注文は何に |
いたす 「私もご一緒いたし |
します 「毎日1時間日本語の |
ကြည့်သည် မြင်သည် |
見る |
ご覧になる 「私の母国の写真を |
拝見する 「今から資料を |
見ます 「私はよく日本のアニ |
ပြောသည် |
言う |
おっしゃる 「明日は会議だと部長が မိန့်ခွန်းပြောကြားသည်။ |
申す 「私はスティーブと |
言います 「私の飼い犬の名前は |
ကြားသည် နားထောင်သည် မေးသည် |
聞く |
お聞きになり 「社長が明日の会議について နဲ့ပတ်သက်ပြီးမေးတယ်။ |
伺う 「伺いたいことがあるの ရလား။ |
聞きます 「私はこの曲をよく |
စားသည် |
食べる |
召し上がる 「夜ご飯は召し上がりました yorugohan wa |
頂く 「いただきます。」 |
食べます 「私はよくお寿司を |
တွေးသည် ထင်သည် |
思う |
お思いになる 「このデータを見てどう ဘယ်လိုထင်ပါသလဲ။ |
存じる 「私は存じており |
思います 「歩いて駅までいくの |
ပြောသည် |
伝える |
お伝えになる 「◯◯部長へ食事会の日程 ပတ်သက်ပြီးပြောပြီးပြီလား။ |
申し伝える 「社長へは私から、会議は |
伝えます 「母にはアルバイトは ပြောထားတယ်။ |
ပေးသည် |
与える |
くださる 「鈴木先生が表彰状を |
差し上げる 「詳細が決まったら私から |
与えます 「この映画のラストシ လူတော်တော်များများကိုခံစားစေတယ်။ |
လက်ခံသည် |
もらう |
お受け取りになる / 「履歴書をお受け取り
|
頂く / 頂戴する 「先日頂いたお菓子はとて အရမ်းစားလို့ကောင်းတယ်။ |
もらいます 「友達から誕生日プレ |
အမှားများတဲ့ အသုံးအနှုန်းများ။
(敬語, Keigo) ကတော့ ဂျပန်လူမျိုးတွေအတွက်တောင် ခက်တဲ့ စကားလုံးအမျိုးအစားဖြစ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အချိန်ပိုင်းအလုပ်လုပ်နေကြတဲ့ ကျောင်းသားတွေက အသုံးအနှုန်းအလွဲလေးတွေကို သုံးလေ့ရှိကြပါတယ်။ တချို့ မသုံးသင့်တဲ့ အသုံးအနှုန်းတွေကတော့ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ပါတယ်။
Ryoukaishimashita (了解しました) - နားလည်ပါပြီ။
Ryoukaishimashita (了解しました) ကတော့ 理解した (Rikaishita) ရဲ့ Sonkeigo ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူငယ်ချင်းနဲ့ အပေါင်းအဖော်တွေကြားထဲမှာ အသုံးပြုရင် အဆင်ပြေပေမယ့် ကိုယ့်ထက်ကြီးတဲ့သူ သို့မဟုတ် အထက်လူကြီးကို ပြောတဲ့ အချိန်မှာလို့ ရိုင်းတယ်လို့ပြောလေ့ရှိပါတယ်။ Ryoukaishimashita (了解しました) အစား 知しました (Shouchishimashita) ကိုအသုံးပြုဖို့ ပိုပြီးတော့ သင့်တော်ပါတယ်။
Go-kurousama desu (ご苦労様です) - ပင်ပန်းသွားပြီ။
ご苦労様です ကိုတော့ ကိုယ့်ထက်ကြီးတဲ့ သူတွေကိုလုံးဝအသုံးပြုလို့မရပါဘူး။ご苦労様です ကတော့ ကိုယ့်ထက် နိမ့်တဲ့ သူတွေကိုအသုံးပြတဲ့ ပုံစံဖြစ်ပြီး ကိုယ့်ထက်ကြီးတဲ့ သူတွေကိုတော့
お疲れ様です (O-tsukaresama desu.) လို့မှန်မှန်ကန်ကန်အသုံးပြုရမှာဖြစ်ပါတယ်။
Suimasen / Sumimasen / Gomenasai - တောင်းပန်ပါတယ်,ခွင့်ပြုပါ
すいません (Suimasen), すみません (Sumimasen), and ごめんなさい (Gomennasai) အကုန်လုံးကတော့ informal အသုံးအနှုန်းတွေဖြစ်တဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ကိုယ့်ထက်ကြီးတဲ့ သူတွေကိုပြောတဲ့ အချိန်မှာတော့ 申し訳ございません (Moushiwakegozaimsen) နှင့် ခွင့်တောင်းတဲ့ အချိန်မှာတော့ 失礼いたしました (Shitsurei itashimashita) ကိုအသုံးပြုပါ။
~ ni narimasu (~になります) အပြောင်းအလဲကိုပြခြင်း
ဒီအသုံးအနှုန်းကတော့ အများအားဖြင့် အမှားများလေ့ရှိတဲ့ ပုံစံဖြစ်ပါတယ်။
「~円になります」
~en ni narimasu.
~ Yen ကျသင့်ပါတယ်။ ဆိုပြီးတော့ပြောတဲ့ အချိန်မှာအပေါ်ကစကားစုကိုအသုံးပြုတာတွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။
သို့သော် ~ ni narimasu (~になります) ကတော့ အပြောင်းအလဲကိုဖော်ပြတဲ့အချိန်မှာသာအသုံးပြုလေ့ရှိပါတယ်။ မှန်ကန်တဲ့ အသုံးပြုနည်းကတော့
「~円です」/ 「~円でございます 」
~ en desu. / ~ en de gozaimasu. ဖြစ်ပါတယ်။
~ kara o-azaukarishimasu (~からお預かりします)
အပေါ်မှာ ဖော်ပြခဲ့တဲ့ ~ ni narimasu (~になります) လိုပဲ အမှားများတဲ့ စကားစုတစ်ခုကတော့ ~ kara o-azaukarishimasu (~からお預かりします) ဆိုတဲ့ စကားစုဖြစ်ပါတယ်။ ငွေလက်ခံတဲ့ အချိန်မှာ ကြားရတတ်တဲ့ စကားစုဖြစ်ပြီး ~から ကတော့ ကာလ နှင့် နေရာ အပိုင်းအခြားတွေကိုဖော်ပြတဲ့ အချိန်တွေမှာသာ အသုံးပြုလေ့ရှိပါတယ်။ အဲဒီအစား
「~円をお預かりします」
~en wo o-azukari shimasu လို့ပြောနိုင်ပါတယ်။
ဒီလိုအမှားတွေကတော့ အများအားဖြင့် စားသောက်ဆိုင်၊ ကွန်ဘီနီ အချိန်ပိုင်းအလုပ်တွေမှာ ကြားရလေ့ရှိပါတယ်။
အကျဥ်းချုပ်
(敬語, Keigo) ကတော့ လေ့လာရတာ ခက်ခဲပါတယ်။ မှန်ကန်တဲ့ ပုံစံနှင့် အသုံးပြုပုံ အသုူံပြုနည်းတွေကို မှတ်ထားဖို့အရေးကြီးသလို မှန်ကန်တဲ့နေရာမှာအသုံးပြုဖို့လဲ အရေးကြီးပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ခဏခဏလေ့ကျင့်ရင် တိုးတက်လာမှာကျိန်းသေပါတယ်။