ဂျပန်ရိုးရာ ဝတ်စုံဖြစ်တဲ့ ကီမိုနိုဟာ ဂျပန်လူမျိုးတွေ မြတ်မြတ်နိုးနိုးဝတ်ဆင်လေ့ရှိကြတဲ့ဝတ်စုံဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင်နိုင်ငံခြားသားတွေကြားထဲမှာလဲ နာမည်ကြီးပါတယ်။ ဒီဆောင်းပါမှာတော့ ကီမိုနိုအပြင် တခြားဂျပန်ရိုးရာ ဝတ်စုံများ ကီမိုနိုရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့အခေါ်အဝေါ်တွေကိုပါ ရှင်းပြသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။
မာတိကာ
တွေ့ရများတဲ့ ကီမိုနို အမျိုးအစားများ
Kimono 着物
ကီမိုနိုကိုအခုခေတ်မှာရိုးရာပွဲတော်များနဲ့အရေးကြီးတဲ့ပွဲတော်များမှာသာဝတ်ဆင်ကြပါတယ်။ဘွဲ့ယူအခမ်းအနားများမှာလည်းဝတ်ဆင်ကြပါတယ်။ကီမိုနိုရဲ့အမျိုးအစားကိုအကြင်းဖျင်းလေးခုအဖြစ်ခွဲခြားထားပါတယ်။【礼装】ကိုမင်္ဂလာဆောင်လိုနေရာမျိုးမှာအသုံးပြုပြီးသတို့သမီးသာဝတ်ဆင်ပြီးစျေးအကြီ
းဆုံးကီမိုနိုဖြစ်ပါတယ်။အနက်ရောင်အင်္ကျီလက်ဖြင့်ပြုလုပ်ထားသောကီမိုနို၊ရောင်စုံအင်္ကျီလက်ဖြင့်ပြုလုပ်ထားသောကီမိုနိုနှင့်အင်္ကျီလက်ရှည်ဖြင့်ပြုလုပ်ထားသောကီမိုနိုများသည်အခမ်းအနားတက်ဝတ်စုံများဖြစ်သည်။【準礼装】ကတော့အနောက်တိုင်းပုံစံဆန်တဲ့ကီမိုနိုအမျိုးအစားဖြစ်ပြီး၊ပုံစံကျပြီးကျယ်ဝန်
းစွာဝတ်ဆင်ရတဲ့အမျိုးအစားဖြစ်ပါတယ်။【盛装】အခမ်းအနားနဲ့ပါတီပွဲများအထိဝတ်ဆင်လို့ရ
တဲ့အမျိုးအစားဖြစ်ပါတယ်။ရှည်လျားစွာဝတ်ဆင်ရတဲ့ကီမိုနိုအမျိုးအစားဖြစ်ပါတယ်။ခမ်းနားထည်ဝါစွာဝတ်ဆင်ကြပါတယ်။【普段着】ပုံမှန်ဝတ်ဆင်တဲ့ကီမိုနိုအမျိုးအစားဖြစ်ပါတယ်။ပေါ့ပေါ့ပါးပါးနဲ့ဝ
တ်ဆင်လို့ရတဲ့အမျိုးအစားဖြစ်တဲ့အတွက်အလွယ်တကူအပြင်ထွက်ရတာအဆင်ပြေစေပါတယ်။ကီမိုနိုဝတ်တဲ့အခါတိုင်းဆံပင်ကိုသေချာဖီးလိမ်းပြီးသပ်သပ်သပ်ရပ်ရပ်နဲ့မိန်းကလေးများအတွက်မိတ်ကပ်ကိုလည်းသပ်ရပ်စွာလိမ်းခြယ်ပြီး၊ခြေစွပ်အဖြူကိုဝတ်ဆင်ပြီး၊ဖိနပ်အနေနဲ့ကြိမ်နဲ့ဖိနပ်ရှိသလို၊သစ်သားနဲ့ပြုလုပ်တဲ့ဖိနပ်လည်းရှိပါတယ်။ယောက်ျားလေးဝတ်ကိမိုနိုများစွာရှိပြီးပွဲတော်များနဲ့ပေါ့ပေါ့ပါးပါးဝတ်လို့ရမယ့်ဝတ်စုံတွေကိုလည်းခွဲခြားထားပါတယ်။
Yukata 浴衣
ကီမိုနိုနဲ့မတူတဲ့အချက်ကတော့ပေါ့ပေါ့ပါးပါးဝတ်ဆင်လို့ရတာဖြစ်ပါတယ်။အပြင်ကိုပေါ့ပေါ့ပါးပါးနဲ့မြန်မြန်ဆန်ဆန်သွားလို့ရပြီးအချိန်သိပ်မပေးရပါဘူး။အဓိကကတော့နွေရာသီပွဲတော်များမှာအဓိကဝတ်ဆင်ကြပါတယ်။ဘုရားကျောင်းသွားတဲ့အခါမျိုးမှာလည်းဝတ်ဆင်ကြပါတယ်။မိန်းကလေးဝတ်၊ယောက်ျားဝတ်ခွဲခြားထားပါတယ်။ကီမိုနိုထက်စျေးသက်သာပြီးနေရာတော်တော်များများမှာအလွယ်တကူဝယ်ယူလို့ရနိုင်ပါတယ်။နွေရာသီမီးပန်းပွဲတော်များမှာအဓိကဝတ်ဆင်ကြပါတယ်။နိုင်ငံခြားခရီးသွားများအနေနဲ့ဂျပန်ကိုလာရောက်လည်ပတ်တဲ့အခါပေါ့ပေါ့ပါးပါးဝတ်ဆင်လို့ရပြီး၊ခရီးသွားဟိုတယ်များမှာလည်းအသုံးပြုလို့ရအောင်ထားပေးထားပါတယ်။ဝတ်စုံနဲ့အတူအသုံးပြုတဲ့(うちわ) ယပ်တောင်နဲ့(下駄)ဖိနပ်များကိုလည်းတွဲဖက်အသုံးပြုကြပါတယ်။(和装バック)လို့လက်ကိုင်အိတ်အသေးကိုလည်းအသုံးပြုကြပါတ
ယ်။ဂျပန်ရဲ့အွန်စမ်းလို့ခေါ်တဲ့ရေပူစမ်းမှာလည်းယုဂတများကိုအသုံးပြုကြပါတယ်။ယုဂတအမျိုးအစားကအရောင်ကပိုစုံလင်လှပြီး၊စျေးကြီးတဲ့အမျိုးအစားလည်းများစွာရှိပါတယ်။
Jinbei 甚平
Jinbei ဆိုတာကတော့ အမျိုးသားတွေနဲ့ ကလေးတွေ ဝတ်ဆင်လေ့ရှိကြတဲ့ အိမ်အတွင်း အဝတ်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အများအားဖြင့် အပေါ်ပိုင်းနဲ့ အတွင်းပိုင်းဆိုပြီး ခွဲထားလေ့ရှိပြီး လက်တိုနဲ့ ဘောင်းဘီတိုဖြစ်ပါတယ်။ နွေရာသီမှာ အများဆုံးဝတ်ဆင်လေ့ရှိကြပြီးအေးမြစေတဲ့ ချည်မျှင်နဲ့ ပြုလုပ်ထားပါတယ်။ အိမ်တွင်း အဝတ်ဆိုပေမယ့် ယနေ့ခေတ်မှာတော့ နွေရာသီရောက်ရင် အပြင်မှာလဲ ဝတ်လေ့ရှိကြပါတယ်။ အများအားဖြင့် ပွဲတော်တွေကိုသွားတဲ့ အချိန်မှာ ဝတ်ဆင်လေ့ရှိကြပါတယ်။
Hakama 袴
အပေါ်က ၃ ခုနဲ့မတူဘဲ Hakama ဆိုတာကတော့ အပေါ်က ဝတ်တဲ့ ဝတ်စုံမဟုတ်ဘဲ အောက်ပိုင်းမှာ ဝတ်တဲ့ ဝတ်စုံဖြစ်ပါတယ်။ အပေါ် မှာတော့ ကီမိုနို ကိုဝတ်ဆင်လေ့ရှိပြီး အောက်မှာတော့ Hakama ကိုဝတ်ဆင်လေ့ရှိကြပါတယ်။ Umanori Hakama နှင့် Andon Hakama တို့ကတော့ အများဆုံးတွေရတဲ့ Hakama အမျိုးအစားတွေဖြစ်ပါတယ်။ Umanori Hakama တွေကတော့ လှုပ်ရှားရလွယ်ကူတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ kendo (剣道) နဲ့ kyuudo (弓道) တို့ကို အားကစားပြိုင်ပွဲတွေမှာ ဝတ်ဆင်တာကိုအများအားဖြင့် တွေ့နိုင်ပါတယ်။ Andon Hakama ကတော့ အများအားဖြင့် အမျိုးသမီးတွေ ဝတ်ဆင်လေ့ရှိကြပြီး ဘွဲ့ယူတဲ့နေ့တွေ၊ လူကြီးဖြစ် ဂုဏ်ပြုပွဲတွေမှာ ဝတ်ဆင်တာကိုတွေ့မြင်နိုင်ပါတယ်။
Haori 羽織
Haori ကတော့ ကီမိုနိုရဲ့အပေါ်မှာ ခြုံလေ့ရှိကြတဲ့ ဝတ်စုံတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ Haori ကိုဝတ်ဆင်ရတဲ့ အကြောင်းအရင်းကတော့ အပြင်မှာပူလို့ဖြစ်စေ၊ ဖက်ရှင်ကျချင်လို့ဖြစ်စေ ဝတ်ဆင်လေ့ရှိကြပါတယ်။ ဂျပန်စတိုင်တည်းခိုခန်းတွေမှာတော့အေးတဲ့လတွေမှာ Haori တွေကိုအပေါ်ကနေ ခြုံဝတ်ဖို့ ပေးလေ့ရှိပါတယ်။ Haori ကိုတော့အများအားဖြင့်အမျိုးသားတွေသာ ဝတ်ဆင်လေ့ရှိပေမယ့် နောက်ပိုင်းမှာတော့ အမျိုးသမီးတွေပါ ဝတ်ဆင်လာကြပါတယ်။
Happi 半被
Happi ကတော့ပုံမှန် အပြင်ဝတ်ရုံတစ်ခုဖြစ်ပြီး ပေါင်နားလောက်အထိရှည်ပါတယ်။ နောက်ကြောမှာတော့ ဂျပန်စာလုံး တွေ ရေးထားတတ်ပါတယ်။ Happi ကိုရှေးယခင်ခေတ်တွေတုန်းကတော့ အလုပ်လုပ်တဲ့ အချိန်မှာ ဝတ်ဆင်လေ့ရှိကြပါတယ်။ ယနေ့ခေတ်မှာတော့ Happi ကိုပွဲတော်တွေမှာ ဖျော်ဖြေတဲ့သူတွေ အများဆုံး ဝတ်ဆင်လေ့ရှိကြပါတယ်။ နောက်ပြီး ဖက်ရှင်ရေစီးကြောင်းအရ Happi ကိုအပြင် ဝတ်ရုံအနေနဲ့ ဝတ်ဆင်တဲ့သူတွေလဲရှိကြပါတယ်။
စာရေးသူရွေးချယ်သောဆောင်းပါး
ကီမိုနိုရဲ့ သမိုင်းကြောင်း
ဂျပန်နိုင်ငံမှာတော့ ဒီလို အနောက်တိုင်း ဝတ်စုံတွေ မထွန်းကားလာခင် ကီမိုနိုကိုပဲ ဝတ်ဆင်ပြီး ဒီနေ့ခေတ်နဲ့ တော်တော်ကွဲပြားမှာတယ်။ဒါဆို ခေတ်အဆက်ဆက် ဂျပန်လူမျိုးတွေ ဘယ်လို ဝတ်စုံတွေကို ဝတ်ဆင်နေလဲဆိုတာကို ကြည့်လိုက်ကြရအောင်။
Yayoi ခေတ်မှ Nara ခေတ်အထိ
Yayoi ခေတ်မှာတော့ အမျိုးသားတွေကတော့ ပိတ်စတွေနဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ကိုပတ်ထားပြီး အမျိုးသမီးတွေကတော့ လက်ပြတ်အင်္ကျီတွေကို ဝတ်ဆင်ကြပါတယ်လို့ဆိုကြပါတယ်။ Kofun ခေတ်ကိုရောက်တဲ့ အချိန်မှာ ဘောင်ဘီတို့လိုမျိုး အဝတ်အစားတွေကို တီထွင်လာပြီး အပေါ်အောက် ဝတ်စုံတွေကို ခွဲခြားလာကြပါတယ်။ Asuka ခေတ်နဲ့ Nara ခေတ်တွေမှာတော့ အဝတ်တွေကပိုပြီးတော့ ခေတ်ဆန်လာတဲ့ အပြင် တရုတ်နဲ့ ကိုးရီးယားတို့လို ယဥ်ကျေးမှု အငွေ့အသက်တွေပါလွမ်းမိုးလာကြောင်း တွေ့ရပါတယ်။
Heian ခေတ်
ကီမိုနိုလူကြိုက်များလာပြီးကျော်ကြားလာတဲ့ခေတ်ဆိုရင် Heian ခေတ် လို့ပြောလို့ရပါတယ်။ အများအားဖြင့် Heian ခေတ် မှာတော့ အစင်းကြောင်းချုပ်နည်းတဲ့ ကီမိုနိုတွေကိုတွေ့မြင်ရပါတယ်။
Kamakura ခေတ်နဲ့ Muromachi ခေတ်
ဒီခေတ်တွေမှာတော့အများအားဖြင့် ဆေးဆိုး၊ ပန်းရိုက်၊ ပုံဖော်တဲ့ နည်းပညာတွေ ခေတ်စားလာပြီး အမျိုးသမီးတွေချည်းမဟုတ်ဘဲ အမျိုးသားတွေကြားထဲမှာပါ ကီမိုနို ခေတ်စားလာပါတယ်။
Edo ခေတ်
Edo ခေတ် မှာတော့ kosode (小袖) လို့ခေါ်တဲ့ အဝတ်အစားတွေက သာမန်ပြည်သူတွေကြားထဲမှာ ပျံ့နှံ့လာခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီအမျိုးအစားကိုတော့ ကီမိုနိုရဲ့ မူလ အရင်းအမြစ်လို့လဲပြောလေ့ရှိကြပါတယ်။
Taisho ခေတ် နှင့် Meiji ခေတ်
ဒီခေတ်တွေမှာတော့ ဂျပန်နိုင်ငံက အနောက်တိုင်းယဥ်ကျေးမှုတွေ စတင်လွမ်းမိုးလာတဲ့ ခေတ်ဖြစ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အမျိုးသားတွေကြားထဲမှာ ရေပန်းစားလာပြီး အမျိုးသမီးတွေကြားထဲမှာတော့ တဖြည်းဖြည်းပြောင်းလဲမှုတွေစတင်လာခဲ့ပါတယ်။
အကျဥ်းချုပ်
ဒီနေ့မှာတော့ ဂျပန်ရိုးရာ ဝတ်စုံတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး တွေ့ရများတဲ့ အမျိုးအစားတွေနဲ့ ကီမိုနိုရဲ့ အမျိုးအစားတွေကိုဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။ မြန်မာလူမျိုးတွေနဲ့လဲ မစိမ်းတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ဂျပန်ရိုးရာ အဝတ်အစားတေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဗဟုသုတရမယ်လို့မျှော်လင့်ပါတယ်။
